روش ها

نوشته شده توسط Super User. ارسال شده در جوان، خودسازی و اخلاق

پرسش	پاسخ
با خیالات و تصوّرات باطل - که یادآوری آنها موجب گناه است - چه باید کرد؟	منشاء خیالات و تصوّرات چند چیز می تواند باشد: 1. دم استفاده از تفکّر و تعقّل؛ 2. شیطان؛ 3. گذشته ها، مثل دوران کودکی با اندیشه های خود ساخته. در صورت اوّل، باید موادّی برای تفکّر آماده کرد و روی آنها وقت گذاشت تا اندیشه جانشین آنها شود و وسوسه از بین برود. با طرح سؤالات و مراجعه به منابع دینی این کار میسّر است. در صورت دوّم، مسئولیّتی نداریم و گناهی محسوب نمی شود؛ چه این امر از اختیار انسان خارج است. از این رو، در حدیثی به نام حدیث رفع، مسئولیّت را رفع نموده است. در این حالت باید به خداوند پناه برد و به او و ائمه«علیهم السلام» توسّل جست. در صورت سوّم، از فضاهای همانند که یادآور خیالات است باید دوری جست و ذهن را به موضوعات دیگری ارجاع داد و در صورت عود، روش را تکرار نمود و به هر حال گناهی نیست. در پایان، عالی ترین حفاظ است و قرائت قرآن بهترین جایگزین تصوّرات باطل. « بخش پاسخ به سؤالات »
دانشجویانی هستند که طالب کمال و معرفت دینی اند و فکر می کنند در حوزه چنین کاری بیشتر میسر است. راهنمایی فرمایید.	روشن است که عناصر اصلی تهذیب و کمال دینی، عبارت است از: اندیشه صحیح و عمل صالح. و هر دو جا، هم دانشگاه و هم حوزه، برای رسیدن به این مهم بستر آماده ای هستند و چه بسا بتوان گفت همه محیطها، در صورت برخورداری از این دو بال پرواز، فرقی با هم ندارند؛ امّا حوزه به خاطر برخورداری از شرایط ویژه، به طور طبیعی مساعدتر است. امّا باز هم این خود شخص است که باید در این جهت تلاش نماید. در حال حاضر برای کسی که بخواهد این دو را با هم جمع کند، شرایط مهیاست. اکنون در سطوح عالی حوزوی مشغول تحصیل و یا حتّی تدریسند و بالعکس. به هر حال برای ارتباط با حوزه سه عامل نیاز است: 1. درک عمیق ضرورت؛ 2. عشق و وابستگی؛ 3. استعداد. لازم است این عناصر برای دوام و پیشگیری از تزلزل کسب شود. « بخش پاسخ به سؤالات »
چگونه می توان مبارزه با خواهشهای نفسانی را تداوم بخشید و بر نفس خویش فایق آمد؟	در روایتی از علی«علیه السلام» آمده است:«ولاترخصوا لانفسکم؛(1) به نفس خویش فرصت ندهید که شما را به ستمگری می کشاند، و با نفس سازشگری روا می دارید که ناگهان درون گناه سقوط می کنید. تداوم مبارزه نیاز به ذکر دارد، ذکر در مقابل غفلت است. توجّه کنیم که در اینجا به علم نیازی نیست؛ چون علم در مقابل جهل است. باید یادآوری بر آثار نابودکننده تمایلات نفس و ارزش بی بدیل ارتباط با خداوند و رشدی که در این اطاعت نهفته است، پیوسته آدمی را بیدار نگه دارد. این یک مرحله است که با ارتباط با قرآن، دعا، مرور اسوه ها و یاد مرگ که ذکر محسوب می شوند، تأمین می شود. مرحله دوّم، تمرین های عملی است که در دین ما در زمان ها و مقام های گوناگون؛ مثل نماز، روزه، زیارت، توسل و محافظت های نفسانی، به انسان یاری می دهند و با همه این ها، یک مقام مهم هست و آن، عجز ما با عمل های ناقص است که کار ساز است. انسانی که ضعف خود را شناخت، اعتصام به خدا می جوید و کسی که به خدا اعتصام جست، فقد هدی الی صراط مستقیم؛ قطعاً به راه راست هدایت شده است.(2) « بخش پاسخ به سؤالات » 1) نهج البلاغه، خطبه 86. 2) سوره آل عمران، آیه 101.
می خواهم خودسازی کنم اما راه و روش لازم را که بتوانم هدف تأمین کند نمی دانم بهترین راه چیست؟	علی«علیه السلام»فرموده اند ما من حرکة الا وانت محتاج فیه الی المعرفة یعنی هیچ حرکتی نیست مگر آن که تو در ابتدا محتاج به معرفت و شناخت هستی. از این سؤال شما یک کلمه خودسازی است اما سیری در تربیت اسلامی را می طلبد. اما قبل از این مطالعه شما باید ضرورت این موضوع را روشن کنید زیرا کسانی بوده اند و هستند که این حرکت را شروع می کنند و چون مقصد را روشن نکرده اند و به محض رسیدن به حالات خوب و اشک و آهی به غرور می رسند یا برعکس خیال می کنند باید کشف مکاشفاتی صورت گیرد و اگر دست نیابند به یأس و ناامیدی دچار شده و دست از کار می کشند. و به اشاره می گوئیم بنابر فرموده پیامبر«صلی الله علیه وآله» انسانها همه معدن هستند مثل معدن طلا نقره معدن چهار مرحله دارد. 1. کشف 2. استخراج 3. شکل دادن 4. جهت برتر یافتن ما باید با کشف توانائی ها و قابلیت ها بپردازیم، سپس آنها را استخراج نموده و در مسیر صحیح انداخته و جهت برتر را انتخاب نمائیم، جهت برتر فقط خداست که در نماز می آموزیم سبحان ربی الاعلی و بحمده این جهت برتر اخلاص و دوری از هر رنگ و ریا را می طلبد و دیگر به غرور و یاس نمی انجامد. این کار ماست اما روش به طور خلاصه چنین است. 1. آزادی (تزکیه)} (مفاد آیه 2 سوره جمعه) 2. آموزش (تعلیم) 3. یادآوری (تذکر) ظ سوره اعلی آیه 9 انسان باید خود را از عواملی چون محیط و وراثت و هوی و هوس و غریزه ها آزاد کند این آزادی با اتصال به معبود اصلی و بزرگ انسان حاصل می شود و او را از محبوب های حقیر رها می کند. ( آنان که ایمان آورده اند شدیدترین محبت شان به خداست قرآن سپس مرحله آموزش می رسد که باید با تفکر و تعقل در آنچه او را به حق می رساند به اندیشه بپردازد و عبرت بگیرد چنانکه قرآن تفکر در انسان، تاریخ و جهان هستی را پیشنهاد می کند. و مرحله سوم یادآوری و ذکر است که مدام باید یافته های قبلی خود را مرور کند تابه غفلت دچار نشود ان الذکی تنفع المؤمنین اما مصادیق ذکر می تواند قرآن، خود اهل بیت و زندگی آنها«علیه السلام»یاد مرگ، و نماز باشد. این شرح مختصری از طرح کلّی خودسازی است و سپس به مرحله دیگر سازی و توجه به دیگران می رسد که توضیح آن محل دیگری می طلبد. کتابهایی در این باره نوشته شده تعلیم و تربیت مرحوم شهید مطهری، جهاد با نفس (آیة الله مظاهری) اخلاق اسلامی مرحوم دستغیب مهم طرح اصلی است که باید دنبال کنید. انسانی که به بینش اصیل دینی دست یابد از همه چیز درس می گیرد و از تربیت خویش غافل نمی شود. مؤسسه نیز جزواتی ارسال خواهد نمود. 2 0 درباره بعضی از دوستان خود نوشته اید که در زمینه فساد قرار گرفته یا دچار انحراف شده اند. این موضوع برای همه به ویژه دختران نتیجه ای جز پشیمانی و رسوائی نخواهد داشت. سعی کنید دو جلد کتاب ارزشمند پشت دیوار ندامت چاپ مؤسسه کیهان را به آنان برسانید. در این کتاب تجربه همسالانی که به دنبال عشق های خیابانی و تصادفی ! به رشته تحریم کشیده شده و خاطرات واقعی آنهاست در پشت این علاقه ها و اظهار محبت ها غالباً هدف سودجویی و سپس ترک خوابیده است که کشف آن مشکل است. حتماً این موضوع را به آنها تفهیم کنید که از یک سوراخ دوبار گزیده نشوند. « بخش پاسخ به سؤالات »
چرا بعضی جوانها از لحاظ روحی خوب نیستند؟	آنچه از ظاهر بسیاری از آیات قرآن استفاده می شود این است که انسان به حسب طبیعت و ذات خویش دارای نقاط ضعفی می باشد و براساس اراده و اختیاری که دارد باید با بهره گیری از رهنمودهای دین و عقل . خود را بسازد و روح خویش را از آلودگی ها پاک و به ارزشهای والای انسانی متصف سازد بنابراین این را نباید به برخی از جوانها نسبت داد که از جهت روحی خوب نیستند بلکه باید گفت اگر منهای تربیتهای دینی و مذهبی نظر شود کل انسانها چنین هستند و انسان با استفاده از تربیتهای دینی باید خود را بسازد و با آگاهیهای لازم نسبت به اصول اعتقادات و شناخت ارزشهای اخلاقی چگونگی زدودن روح از آلودگی ها و عمل کردن به وظایف عملی کمال لازم را به دست آورده خویشتن را به عالی ترین درجات معنوی رهسپار کند. پیامبر اکرم «صلی الله علیه وآله»فرموده اند مردم معدنند مثل معدن طلا و نقره باید مراحل را یادآور شد انسان باید خود را کشف و سپس استخراج نموده و جهت برتر را بیابد. پس همه می توانند خوب باشند ولی باید همه تربیت و راهنمایی شوند . ولی بعضی روحیه دیرتر حق را می پذیرند و بعضی زودتر همه کارها و روشمند هستند. در مسیر تربیت روحی جوانان نیز چنین کاری لازم است. به ویژه، آنکه جوانان حساس ترند . بنابراین دلسوزی، شناخت، پیگیری، و شکیبایی در این مسیر، امری اجتناب ناپذیر است. اما نتیجه می دهد زیرا که علی«علیه السلام» فرموده اند. قلب جوان مثل زمین خالی است. اگر بذری پاشیده شود، پا می گیرد. در این هدف ناچار از مطالعه و مشورت بیشتر هستیم. « بخش پاسخ به سؤالات »
اگر فردی در گناه و فساد اخلاقی بسیار آلوده شده باشد، تا حدّی که اکنون دیگر بیشتر وقت خود را در خیابان ها و بیهودگی می گذراند و دوستان ناباب او را بیشتر تشویق می کنند و برای اطلاح خویش ناتوان و ناامید است، چه راهی برای نجات نشان می دهید؟	این پرسش با آنکه مجموعه ای از بدیها و انحرافات را نشان می دهد ولی به هیچ وجه پایان راه نیست و بنابراین پاسخ در چند نکته خلاصه می شود. 1. تشخیص درد نیمی از درمان است اینکه انسان بداند ارزش او بیش از این گناهان و آلودگیهاست و باید خود را نجات دهد و اصلاح کند اراده آفرین است. 2. در نزد دین و خداوند مهربان هرگز چنین نبوده است که انسان نباید به هیچ گناهی مبتلا شود. خیر! این معصومین«علیه السلام»هستند که گناه نمی کنند. ولی ما وظیفه داریم که به خاطر هدایت ها و ارزش مقام انسانی و آثار سوء گناهان، کوشش کنیم پاک بمانیم اما اگر گناه نمودیم راه توبه باز است. 3. اولین قدم این است که درباره گناه و ادامه آن تصور دقیقی از گناه پیدا کنیم تا در ما خودداری و تقوی ایجاد کند. پس توجه کنیم که گناه یک حرکت محدود و زود گذر نیست. گناه درگیری با قانونمندیهای نظام هستی است . که هر کس با آن درگیر شود هلاک می شود. این هلاکت گاه در همین دنیا و به سرعت و گاهی به خاطر مصالحی در قیامت نتیجه می بیند . گرچه انسان گناهکار از همان وقتی که آلوده می شود سقوط کرده و آتش به دامن خویش کشیده است در حدیث آمده است مؤمن گناه خویش را همچون صخره ای بالای سر خویش می بیند که هم اکنون بر سرش کوبیده می شود لازم است در این مورد به کتابهایی که آثار گناهان را توضیح داده اند مراجعه شود. 4. گناه را باید ریشه یابی کرد و آن را درمان کرد مثلاً اگر به خاطر نیاز جنسی معصیت می کند چرا این راه نافرجام را ادامه دهد. گرهی که با دست باز می شود با دندان باز نمی کنند. ازدواج، همانند آبی سرد بر تمامی این آتش هاست. چنانکه حضرت رسول اکرم«صلی الله علیه وآله» فرموده اند وقتی جوانی ازدواج می کند شیطان فریاد برمی دارد که دینش را از دست من نجات داد . 5. ایجاد جایگزین به جای ارائه گناه سریعاً توبه انجام شود چون واجب فوریست و عبادات از دست رفته قضا شود. به ویژه نماز که سهم زیادی درها باز داری از بدیها دارد. چنانکه در روایتی آمده است کسانی به پیامبر«صلی الله علیه وآله»خبر دادند این جوان که به نماز حاضر می شود اهل گناهان زیادیست. رسول اکرم«صلی الله علیه وآله»فرمودند نمازش او را، روزی نجات خواهد داد و چنین هم شد. از دوستان! و معاشران ناباب جدا شده و به جای آنها به آدمهای صالح نزدیک شویم. و مطالعه کتابهای سازنده و خوب را جایگزین وقت گذرانی بیهوده کنیم. علی«علیه السلام»می فرماید : المهمل لأوقاته فهو صیدالشیطان کسی وقت خود را بیهوده می گذراند صید و شکار شیطان است. 6. کتابهای خوبی درباب معاد و خودسازی از دانشمندان حوزه علمیه چاپ شده است که بسیار مفید می باشد. 7. تفکر و اندیشه در زودگذری لذت های دنیا و توجه به مرگ و ناپایداری شور و نشاطها، توانایی بازگشت را افزون می کند. 8. مطالعه زندگی کسانی که این سیاهیها را تجربه کرده و به نور باز گشته اند شوق پاکیها را زنده می کند. برای مثال مجموعه مقالات و نامه هایی تحت عنوان پشت دیوار ندامت چاپ مؤسسه کیهان، بسیار مفید است. « بخش پاسخ به سؤالات »

بعدی