زمین / خلقت زمین

پرسشپاسخ
در تحقیقات علمی آمده است که زمین تکه ای جدا شده از خورشید است؛ با این بیان، خلق زمین به وسیله خداوند چه معنایی دارد؟زمین و هر موجود دیگری مخلوق و آفریده خداست و این که گفته می شود زمین تکه ای از آتش بوده، احتمالاً بدین لحاظ است که از خورشید جدا شده است.
به هر صورت، اساساً اراده خداوند در امور به وسلیه اسباب و علل تحقق می یابد و خداوند موجودات را بر اساس نظام علّت و معلول خلق نموده است؛ بنابراین تبیینهای علمی منافاتی با اعتقاد به خلقت مخلوقات توسط خداوند ندارد؛ نه تنها دلیلی بر خلقت دفعی موجودات وجود ندارد، بلکه در آیات و روایات دلایلی بر خلقت تدریجی موجودات که توسط اسباب و معدّات صورت می پذیرد، وجود دارد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آفرینش زمین و آسمان چگونه بوده است؟چگونگی پیدایش زمین و سایر کرات منظومه شمسی از جمله مسائلی است که بشر از دیر باز به حل آن علاقمند بوده است؛ لیکن از آن جا که این مساله با مسایل علمی جزئی دیگری که بشر در محیط زندگی محدود خود با آن ها سرو کار دارد، بسیار متفاوت است، هرگز در این زمینه، نتیجه قطعی بدست نیامده و عقاید علمی او در مورد چگونگی پیدایش منظومه شمسی، هرگز از مرحله حدس و گمان تجاوز نکرده است. در این باره، دانشمندان فرضیه هایی عرضه کرده اند که«فرضیه لاپلاس» است لاپلاس عقیده داشت که سیاره ها، از ماده ای رقیق که اطراف خورشید اولیه را فراگرفته و حدود انتشار آن از حدود ابعاد فعلی منظومه بیشتر بوده است، به وجود آمده اند؛ این ماده رقیق، مانند جسم صلبی که به خورشید متصل باشد، به دور محور آن می چرخیده، ولی در اثر نیروی گریز از مرکزی که در این چرخش به آن وارد شده، از خورشید جدا شده و به دور آن حلقه ای تشکیل داده است؛ این حلقه نیز، در اثر تراکم های بعدی، خود به حلقه های دیگری تقسیم شده و از تراکم ماده موجود در هر حلقه در یک نقطه از آن، بتدریج سیاره ای تشکیل شده است.
فرضیه لاپلاس، ابتدا به خوبی مورد قبول واقع شد؛ لیکن بعدها چون نتوانست از نظر ریاضی نیز پاسخگوی واقعیت هایی که در منظومه شمسی وجود دارد، باشد کنار نهاده شد.
پس از او برای توجیه دستگاه منظومه شمسی، نظریه های مختلف دیگری عرضه شد که همه آن ها به علت اشکالاتی که بر آن ها وارد شد فراموش گردیدند.
در حال حاضر نیز، فرضیه های مختلفی در این زمینه، توجه علما را به خود جلب کرده است اما نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که مبانی همه این فرضیه ها لاپلاس است و همه چنین فرض می کنند که اجزاء منظومه شمسی در آغاز به هم پیوسته و یکپارچه بوده اند و سپس، از هم جدا شده و خورشید و سیارات را تشکیل داده اند. اختلاف فرضیه ها بیشتر در مورد نحوه این جدا شدن است، «ژرژگاموف» در کتاب«سرگذشت زمین»، وقتی می خواهد به بیان آخرین فرضیه های این مساله بپردازد، می نویسد؛«روی هم رفته حق با لاپلاس بود».
اما قبل از بیان نظر قرآن در این باره باید توجه داشت که مطالب دینی و حقایق قرآنی، حقایق ثابت و پایداری هستند که با حقایق علمی فیزیک - خصوصاً فرضیه های فیزیک ستارگان - به کلی متفاوتند. به همین خاطر، نباید همواره در انتظار نشست و به محض این که فرضیه ای از طرف دانشمندان نجوم و یا علوم دیگر اظهار شد، به تعجیل در قرآن و حدیث به دنبال تطبیق و تأیید آن برخاست؛ زیرا با مطرود و رد شدن آن فرضیه، در صحت حقایق دینی نیز تردید به وجود می آید. البته حقایق مذهبی، اگر یقین به استناد آن به مذهب داشته باشیم، اموری نیستند که صحت و اعتبارشان بستگی به ظهور یا سقوط یک نظریه علمی داشته باشد، از همین رو اصولاً باید از جستجوی آن گونه انطباق نظریه های علمی بر حقایق دینی، تا آنجا که ممکن است پرهیز کرد. امروزه دانشمندان مشهوری وجود دارند که حتی در صحت«تئوری عمومی نسبیت انیشتین» نیز تردید می کنند و مخالفت خود را با محاسبات ریاضی دقیقی نیز، همراه می سازند؛ این امر هشداری است برای کسانی که اعتقادات مذهبی خود را صرفاً بر پایه تئوریهای علمی مورد قبول روزگار خویش بنا می کنند.
با این وجود، به طور کلی نظر قرآن کریم در باره آفرینش آسمانها و زمین در این آیه بیان شده است:«اولم یروا الذین کفروا ان السموات و الارض کانتا رتقا ففتقناهما...(1)؛آیا آنان که کافر شدند، ندیدند که آسمان ها و زمین، همانا بهم پیوسته بودند و پس از آن ما آن ها را از هم جدا ساختیم؟».
در این آیه که به این مطلب اشاره شده است که زمین و دیگر عناصر منظومه، زمانی یکپارچه بوده و سپس، از هم جدا گشته اند.

« بخش پاسخ به سؤالات »
1) سوره انبیاء، آیه 30.
براساس تحقیقات علمی زمین میلیاردها سال پیش به وجود آمده و در اثر تحول های بی شمار، حیات بر روی آن به وجود آمده است. آیا این امر با اعتقاد به خلقت زمین و تدبیر آن به وسیله خدا منافات ندارد؟اگر این فرضیه را بپذیریم که زمین میلیاردها سال پیش به وجود آمده و بپذیریم که میلیاردها شرط و وضعیت مختلف بر زمین گذشته تا آماده حیات شده، باید ملاحظه کرد، آیا هستی زمین و وجود شرایط از خود زمین بوده یا دیگری این هستی را به او داده است؛ اگر زمین از خود دارای هستی بوده، باید همیشه وجود می داشت؛ در حالی که زمین و دیگر کرات ازلی نیستند. و از خود وجود نداشته، به ناچار مبدأی هستی بخش به او هستی داده است که آن خداست که هستی زمین و وجود تمامی شرایط، به تدبیر و مشیت او صورت گرفته و تمام پدیده های هستی، از فیض هستی او بهره مند گشته اند.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا زمین از روی تصادف، از دیگر سیارت جدا شده است؟اگر جدا شدن زمین از سیارات دیگر صحیح باشد، تصادفی بودن آن صحیح نیست؛ زیرا تصادف هیچگاه نمی تواند نظم دقیقی به وجود آورد، در حالی که زمینی که ما روی آن زندگی می کنیم، از جهت بزرگی و کوچکی، دوری و نزدیکی به خورشید و سرعت حرکتی که دارد منظم و حساب شده است و از این رو توانسته مرکز زندگی و حیات باشد. این نظم شگفت انگیز دلیل بر این است که آفریدگار دانا و توانایی زمین را این گونه پدید آورده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
از برخی از روایات چنین بر می آید که نخستین قسمتی از زمین که پیدا شده است «ام القری» یعنی سرزمین مکّه بوده است و بعد از آن سایر قسمتها، این موضوع با عقیده دانشمندان امروز که می گویند زمین سیاره ای است که به طور دفعی از خورشید جدا شده، چگونه سازش دارد؟دانشمندان زمین شناس، درباره پیدایش زمین و دوران های تحول آن بر این عقیده اند که کره زمین پس از جدا شدن از خورشید و سرد شدن، نخست در معرض سیلاب ها و باران های شدید قرار گرفت و سطح آن، از آب پوشیده شد؛ به تدریج چین خوردگیها زیاد شد و آبها در نقاط گود و عمیق فرا رفتند و دریاها را تشکیل دادند؛ خشکی ها هم کم کم سر از آب بیرون آوردند.
ممکن است پیدایش سرزمین مکه پیش از سایر قسمت های زمین، اشاره به همین سر برداشتن از آب و پیدایش خشکی ها باشد؛ یعنی نخستین قسمتی که از آب خارج شد، مناطق استوایی زمین از جمله مکه بوده است؛ بنابراین روایات مزبور با عقیده دانشمندان درباره پیدایش زمین منافاتی ندارد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
چرا برخی از زمین ها نسبت به برخی دیگر برتری دارند؟قطعات مختلف زمین هیچ گونه امتیازی بر یکدیگر ندارند، اما بعضی از نقاط به خاطر اموری بر بعضی نقاط دیگر فضیلت پیدا کرده است. به عنوان مثال زمین مسجد از آن جا که پایگاه عبادت و بندگی خداست و در آن نماز گزارده می شود، ارزشمند محسوب می شود، یا زمین کربلا، چون سرزمینی است که پیکر مقدس و نورانی حسین بن علی«علیه السلام» در آن مدفون است، این همه امتیاز و عظمت پیدا کرده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
درباره آغاز پیدایش زمین توضیح دهید؟زمین در آغاز به صورت توده ای سخت داغ و گداخته بوده و به تدریج به این صورت درآمده است.(2)
بنابر تحقیقات دانشمندان سیاره ای که روی آن زندگی می کنیم از خانواده منظومه شمسی می باشد و نسبت به خورشید، بسیار کوچک است، به طوری که حجم خورشید یک میلیون و سیصد و نود و یک هزار برابر حجم کره زمین است.(3)
خورشید خود از ستارگان کوچک کهکشان ماست و دست کم صدهزار میلیون کهکشان، در جهان وجود دارد که هر یک مرکب از صدهزار میلیون خورشید است.(4)
توجه به این مطلب لازم است که ما ساکنان زمین، موقعیت و مقام خود را در عالم هستی درک کنیم و به عظمت خلقت الهی واقف گردیم و در برابر آفریننده آن سر تعظیم و تکریم فرود آوریم و بندگی او را فراموش نکنیم.

« بخش پاسخ به سؤالات »
2) کتاب زمین و آسمان و ستارگان، نوشته دکتر محمد صادقی، صفحه 97 به بعد.
3) کتاب جهان آفرینش، نوشته حسین نوری، ص 195.
4) کتاب جهان آفرینش، نوشته حسین نوری، ص 196.
آیا نظر دانشمندان درباره خلقت زمین در طول میلیاردها سال، با نظر قرآن که خلقت آن را در شش روز یاد می کند، منافات ندارد؟در آیات متعددی از قرآن مجید آمده است که آسمان ها و زمین در شش روز آفریده شده اند، از جمله در آیه 38 سوره ق، آمده است:
«و لقد خلقنا السموات و الارض و ما بیتهما فی سته ایام؛ و به تحقیق ما آسمان ها و زمین و آنچه را در آنهاست در شش روز خلق کردیم». مراد از روز در این آیه، یک دوره گردش زمین به دور خود نیست؛ بلکه احتمالاً منظور از روز، یک دوره و مرحله است و در آیه بیان نشده که هر دوره از این دوره ها چند سال از سال های زمین است؛ بنابراین، اگر روزی با دلایل علمی ثابت شود که زمین در طول 3 میلیارد سال به وجود آمده، آن نظر با آیات قرآن هیچگونه منافاتی نخواهد داشت.

« بخش پاسخ به سؤالات »

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی