خلقت حضرت آدم علیه السلام

پرسشپاسخ
دمیده شدن روح در آدم«علیه السلام» و به طور کلّی در انسان ها چگونه است؟بر اساس آیات قرآنی و روایات، نفخ روح در آدم«علیه السلام» پس از کامل شدن خلقت بدنش صورت گرفته است. در سوره حجر خطاب به فرشتگان آمده است: «فاذا سوّیته و نفخت فیه من روحی فقعواله ساجدین؛(1) پس چون کار او به پایان رسانیدم و در او از روح خود دمیدم، همگی برای او سجده کنید».
ولی به طور کلّی دمیده شدن روح در انسان، براساس آیات (13 و 14) سوره مؤمنون، در رحم و پس از شکل گرفتن اعضای جنین و روییدن گوشت بر استخوان ها (در حدود 4 ماهگی) صورت می گیرد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
1) سوره حجر، آیه 29.
فرشتگان از کجا می دانستند که موجودی که خداوند خواهد آفرید بر روی زمین فساد و خونریزی می کنند؟برای پاسخ به این پرسش دو احتمال مطرح است:
اوّل: بر اساس برخی روایات، پیش از آفرینش آدم«علیه السلام» موجوداتی شبیه به انسان به نام «نسناس» و نیز جنّیان در زمین زندگی می کرده اند و بسیار مرتکب فساد و قتل و خونریزی می شده اند. فرشتگان هنگامی که دریافتند انسان نیز موجودی است که در زمین خواهد زیست، او را با نسانس و جن مقایسه کردند.
دوم: پس از آن که خداوند فرمود: «من خلیفه و جانشینی در زمین قرار خواهم داد.» فرشتگان دریافتند که انسان دارای نیروی انتخاب و اراده خواهد بود و عقلش - که منشأ خلیفة اللهی اوست - از سوی شهوت در فشار و سختی خواهد افتاد؛ زیرا انتخاب و اراده در انسانی که دارای بدنی مادّی است، جز در این صورت ممکن نیست. از این رو، گفتند که اگر هدف از آفرینش انسان حمد و سپاس گفتن و تقدیس ذات الهی است، آنان خود به این کار مشغولند و چه نیازی به آفرینش موجودی است که به مفتضای غریزه و شهوتش به فساد و خونریزی دست می زند. خداوند در پاسخ فرمود: «همانا من چیزی می دانم که شنا نمی دانید.(2)»

« بخش پاسخ به سؤالات »
2) سوره بقره، آیه 30.
آیا از آنچه در روایات وارد شده که خداوند قبل از حضرت آدم«علیه السلام» چندین هزار آدم آفریده است، نظریه داروین تقویت نمی شود؟بنابر برخی از روایات، خداوند قبل از خلقت انسان، موجوداتی با شعور که خدا را می پرستیده اند، خلق نموده و پس از قیامت نیز موجوداتی را خواهد آفرید و خلقت خداوند منحصر به خلق انسان نیست. چنین روایاتی نمی تواند به عنوان تأیید نظریه تکامل انواع شمرده شود.
بنابر برخی از روایات دیگر، خداوند موجوداتی شبیه به انسان به نام «نسناس» را خلق کرده بود که قبل از خلقت انسان از بین رفتند(3). ممکن است این روایات به عنوان تأیید نظریه تکامل انواع در نظر گرفته شوند و حال آنکه چنین نیست. زیرا بر اساس آیات قرآن و روایات بی شمار، خلقت آدم و حوا(اولیّن انسان ها) به طور مستقل بوده و تکامل یافته «نسناس» نبوده است و نسناس به طور مسلّم قبل از حضور آدم و حوّا، بر روی زمین از بین رفته بوده اند.

« بخش پاسخ به سؤالات »
3) بحارالانوار، ج 11، ص 103.
ملاک خلیفه خدا بودن آدم«علیه السلام» در زمین چه بوده است؟ملاک جانشین خدا بودنِ آدم«علیه السلام» در زمین، قابلیّت انسان در یادگیری و تعلّم اسماء بود. بر خلاف ملایک که چنین قابلیّتی را ندارند و تکامل و ارتقای علمی و معرفتی در آنان راه ندارد. به همین جهت، هنگامی که این سؤال برای ملایک پیش آمد که اگر هدف از خلقت آدم، تقدیس و تمجید ذات الهی است این امر با وجود ملایک صورت می پذیرد، پس چه حکمتی در خلقت موجودی جدید که جانشین خدا بر روی زمین خواهد بود وجود دارد؟
خداوند به انسان تعلیم اسماء نمود و ملایک در هنگام عجز از آگاهی از اسماء به سرّ خلقت آدم«علیه السلام» و جانشین خدا بودن او در زمین پی بردند.

« بخش پاسخ به سؤالات »
چگونه جواب خداوند به فرشتگان «انی اعلم ما لا تعلمون» برای آنان قانع کننده بود؟فرشتگان چون از عقل محض آفریده شده اند؛ این پاسخ اجمالی برای آنان قانع کننده بود و خداوند این را برای آنان تفصیل داد. آنگاه که به حضرت آدم، اسماء را آموخت و اسماء را به ملائکه عرضه کرد، آنان نتوانستند از آن آگاهی پیدا کنند پس از اینکه فرشتگان ناتوانی خویش را از درک و آگاهی از اسماء مشاهده کردند، خداوند فرمود: «الم اقل لکم انی اعلم غیب السموات و الارض و اعلم ما تبدون و ما کنتم تکتمون؛ آیا من نگفتم که من غیب آسمانها و زمین را می دانم و به آنچه شما آشکار و آنچه مکتوم ساختید؛ آگاهم.»

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا تعبیر قرآنی «دمیدن روح آدم«علیه السلام» به معنای این نیست که روح آدم«علیه السلام» تنزل یافته روح خداست؟این که در برخی آیات کریمه قرآن، تعبیر دمیدن روح در حضرت آدم آمده، دلیل آن نیست، که روح حضرت آدم تنزل یافته روح خداست. بلکه احتمالاً منظور از دمیدن روح آفرینش آن می باشد و امّا در آیات قرآن، این مضمون که تنزل یافته روح حضرت آدم«علیه السلام» در حوا دمیده شد وجود ندارد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
نوری که بر جبین حضرت آدم ابوالبشر بود چه شد؟ابن عبّاس از رسول خدا«صلی الله علیه وآله» نقل کرده است که آن حضرت«صلی الله علیه وآله» فرمودند: «هنگامی که خداوند آدم«علیه السلام» را آفرید نور پیامبر خاتم حضرت محمّد«صلی الله علیه وآله» را در صلب آدم قرار داد و صلب آدم به جهت قابلیّتی که داشت آن را پذیرفت آن نور از صلبی به صلب دیگر انتقال می یافت تا این که قسمی از آن در صلب عبداللَّه و قسمی در صلب ابی طالب(دو فرزند عبدالمطلب) قرار گرفت، پس خدای بزرگ مرا از آن نور آفرید و من خاتم پیامبران هستم.(4)»

« بخش پاسخ به سؤالات »
4) بحارالانوار، ج 15، صص 7 - 6، روایت 6.
آدم و حوا چگونه به وجود آمده اند؟از آیات قرآن مجید و احادیث، راجع به این موضوع، چنین می شود که خداوند حضرت آدم«علیه السلام» را، از گِل آفریده است و در مورد خلقت حوا(همسر آدم) هم از پاره ای روایات به دست می آید که او نیز مانند حضرت آدم«علیه السلام» از گِل آفریده شده است.
و در ذهن، چنین متبادر است که آنان به صورت نوزاد نبوده بلکه به صورت یک انسان کامل و عاقل آفریده شده اند.

« بخش پاسخ به سؤالات »

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی