مباحث کلی امامت / ویژگی های امام / اعجاز

پرسشپاسخ
اگر امامان مثل ما بوده اند پس چرا آنها در شکم مادرشان که بوده اند حرف می زدند؟اینکه گفته می شود پیامبران و امامان مانند ما بوده اند یعنی در بشریّت مانند ما بوده اند نه اینکه دارای خصائص و ویژگیهایی نبوده اند چه اینکه معلوم است پیامبران و امامان از برخی ویژگیها برخوردار بوده اند مانند اینکه آنان با جهان غیب در ارتباط بوده و یا معصوم بوده اند در حالی که انسانهای عادی چنین نیستند و عصمت یک موهبتی است که خداوند به انسان عنایت فرموده است که بر اثر آن از روی اختیار گناه از آنان صادر نمی شود. و کارهای خارق العاده از آنها سر می زند.

« بخش پرسش و پاسخ »
چرا ائمه اطهار«علیهم السلام» در مقابل دشمن خود معجزه نشان نمی دادند تا آنها بر حّق بودن ائمه«علیهم السلام» را بفهمند؛ و از ظلم و جور نسبت به آنها خودداری کنند؟اولاً، باید توجّه داشت که در طول تاریخ انبیاء سنت الهی بر این امر قرار گرفته بود که تمام انبیاء برای حفظ آئین خود اوصیایی داشتند و اصولاً هیچ پیامبری بدون وصی نبوده است مانند حضرت آدم«علیه السلام» که شیث را وصی قرار داد و داود«علیه السلام» که سلیمان و موسی«علیهم السلام» که یوشع بن زن را و پیامبر اسلام که حضرت علی«علیه السلام» را وصی خودش قرار داده است. بنابراین اصل وصایت امری بود که در طول تاریخ پیامبران محرز و غیر قابل انکار بوده است و حتّی طبق روایات اهل سنّت نقل شده است که حضرت علی«علیه السلام» وصی رسول گرامی بوده است و همان طور که از عایشه نقل شده است لفظ وصی بر حضرت علی«علیه السلام» صدق می کرد.
با این توضیح می گوئیم که دشمنی با ائمه اهل بیت«علیهم السلام» به خاطر این نبوده که آنها بر حق بودن آنان را نمی دانستند. بل که می توان ادعا کرد که چون آنها را بر حق می دانستند به ظلم و جور با آنان پرداختند همان گونه با رسول گرامی اسلام به مبارزه برخواستند. و این در طول تاریخ سابقه داشته است که در مقابل دعوت حق و انبیاء الهی، دنیا طلبان و ستمگران می ایستادند و سعی در نابودی نور الهی و دعوت رسولان داشتند.
با توجّه به این توضیحات ناگفته نماند که ائمه«علیهم السلام» در بعضی از مواقع که لازم می دانستند دست به معجزاتی می زدند، ماند تصویر شیری که در مجلس مأمون تبدیل به شیر واقعی شد و یکی از دشمنان اهل بیت«علیهم السلام» بلعید و سپس به حالت اولیه خودش برگشت. ولی این معجزات اثری در دل هم چون سگ مأمون و دیگر ظالمان تاریخ نداشت.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا از راه معجزات ائمه«علیهم السلام» می توان به وجود خداوند پی برد؟معجزات مانند دیگر موجودات آیات الهی هستند و دلیل بر ذات اقدس خداوند می باشند. به این نحو که معجزات، کارهایی هستند که علل طبیعی نداشته و به دست یک انسان وجود پیدا می کنند و این انسان به عنوان بشر بودن و موجودی که خود فقر ذاتی دارد قادر بر آفرینندگی و ایجاد چیزی نیست بنابراین باید وابسته به قدرت لایزالی باشد که وجود محض و قدرت محض است. و به اذن او بر چنین کاری قادر و توانا شده است. البته معجزات اموری هستند که برای اثبات نبوّت و دلیل امامت بکار می رود، تا حقانیّت قرآن و معصومین«علیهم السلام» را به وسیله آنها را اثبات شود و از این طریق حقیقت وجود خداوند و هستی او برای ما آشکارتر شود.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا متوسّل شدن به معجزه پیامبران برای شناسائی خداوند است؟معجزه که توسط پیامبران الهی صورت می گیرد، فقط دلیلی است برای اثبات نبوّت پیامبری از پیامبران الهی، و تنها برای نشان دادن اینکه آنان از طرف خداوند تبارک و تعالی مبعوث شده اند بکار می رود. بعد از اثبات نبوّت از طریق معجزه، آنگاه کتاب و یا دعوتی که پیامبر الهی آورده است، طریق شناخت خداوند و معارف الهی را برای ما بیان می کند، البته خود معجزه علاوه بر اثبات نبوّت، خود دلیلی است بر وجود قادری توانا، ولی خود معجزه به تنهایی برای شناخت خداوند کافی نیست.
امّا آنچه که نسبت به غیر پیامبران الهی است، که آنهم معجزات و «کرامات» نام دارد. و خداوند متعال برای اولیاء خودش قرار داده است، که نشان دهنده اتصال انسان های والا به مقام قرب الهی است که از آن طریق کارهای خارق العاده انجام می دهند، یا مورد توجه خاصّ خداوند قرار می گیرند، مانند آمدن طعام از بهشت برای حضرت مریم«علیها السلام» و حضرت زهرا«علیها السلام» که در قرآن و روایات بیان شده است، البته می تواند دلیلی برای این امر باشد که می توان در اثر طهارت نفس و عبودیّت انسان به مقامی برسد که مورد توجّه خاص قرار بگیرد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا منظور از حقائق پوشیده جهان معجزه و کارهای خارق العاده است؟منظور از حقائق پوشیده جهان آن چیزی است که در مقابل شهود و مشاهدات است، که خداوند از آن به عالم غیب و شهادت تعبیر کرده است. و این امر به تناسب افراد تفاوت دارد امکان دارد امری و یا امور بسیاری برای یکی غیب باشد ولی برای فرد دیگر شهادت باشد. که این بستگی به مقام و منزلت افراد دارد.
ولی آنچه که توسط آن، کارهای خارق العاده و یا معجزات صورت می گیرد، همان است که در قرآن کریم تعبیر به «علم من الکتاب» شده است. که آصف بن برخیا از کسانی بود که علمی از کتاب داشت نه تمام علم الکتاب، در حالی که نسبت به حضرت علی«علیه السلام» روایات زیادی آمده است که خطاب «و من عنده علم الکتاب؛ کسی که در نزد او تمام علم الکتاب هست، حضرت علی«علیه السلام»می باشد».
پس کارهای خارق العاده توسط افراد با برخوردار از «علم الکتاب» صورت می گیرد که برای کسانی که فاقد این معنا می باشند غیب ولی برای دارندگان آنها شهادت است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا کارهای مرتاضان را می توان معجزه دانست؟کارهای مرتاضان که در اثر یک سلسله تمرینات مخصوص در ریاضتهای دشوار به دست می آید با معجزه تفاوت دارد. زیرا معجزه احتیاج به تمرین و ریاضت ندارد بلکه استمرار از نیروی غیبی است که به امر حق و اذن پروردگار عالم در اختیار انبیاء و اولیاء الهی قرار می گیرد.
از این گذشته توانایی های مرتاضان محدود است و قدرت بر انجام هر کاری را ندارند و آنچه آنها انجام می دهند برای هر کسی که این سیر را طی کند و اهل ریاضت شود میسر و ممکن است به خلاف معجزه که با عنایت و عطای حق ممکن است. و فرق آخر اینکه ریاضت را جزء علوم دانسته اند که برای مبادی و انجام آن نیازی به ایمان و امور اعتقادی ندارد به خلاف معجزه.

« بخش پاسخ به سؤالات »
شفا یافتن یک مفلوج در حرم مطهر حضرت امام رضا«علیه السلام» ممکن است دلیل بر امامت آن حضرت نباشد؟حوادثی از این گونه که در حرم مطهر امام رضا«علیه السلام» اتّفاق افتاده بسیار زیاد است و اگر این حوادث جمع آوری شود متجاوز از صدها حادثه خواهد بود و در بسیاری از این حوادث خود آن بزرگوار عنایت کرده و این معجزات را انجام داده اند یعنی کسی که اخبار کرده آن را از امام رضا«علیه السلام» نقل کرده است و این گونه اخبارها فوق حدّ تواتر است و موجب علم و یقین است.(در این زمینه به کتاب کرامات رضویه که قسمتی از این نمونه ها جمع آوری شده می توانید مراجعه فرمایید.) از این گذشته امامت معصومین«علیهم السلام» از نظر عقل و نقل امری ثابت و ضروری و خدشه ناپذیر است و چون آن بزرگواران از خاندان کرم و محبّت هستند و به اذن پروردگار دارای قدرت خاص می باشند بعضی از بیماران را شفا می دهند.

« بخش پاسخ به سؤالات »
اگر ائمه«علیهم السلام» دارای معجزه بودند چرا امام حسین«علیه السلام» آب از زمین استخراج نکرد؟پیامبر اسلام و امامان معصومین«علیهم السلام» از علم و قدرت گسترده ای از جانب خداوند برخوردار بوده اند بنابراین امام حسین«علیه السلام» اگر می خواست می توانست آب از زمین بیرون آورد و یا لشکر دشمن را با یک اشاره از بین برد ولی آنان از این علم و قدرت در رویارویی با دیگران استفاده نمی کرده اند مگر آنجا که برای اثبات حق نیاز به معجزه باشد که می بینیم معجزات بسیاری از پیامبران و امامان«علیهم السلام» به ظهور رسیده است.
به علاوه در روایتی که در مقابل نقل شده است می خوانیم که خداوند توسط ملائک امام حسین«علیه السلام» بین نصرت و دیاری و پیروزی بر دشمن و یا شهادت و اسارت مخیر کرد و امام حسین«علیه السلام» شهادت را انتخاب کرد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
چرا پیامبران یا ائمه اطهار«علیهم السلام» که معجزه داشتند در بعضی از جنگها شکست می خوردند حتّی بعضی از مواقع کشته می شدند مثلاً امام حسین«علیه السلام» کشته شد؟به طور حتم خدای متعال قدرت دارد که همه کفّار و گناهکاران را از بین ببرد ولی در بحرانها و گرفتاریها و مزاحمتها و جنگها شخصیّت افراد ظاهر گشته و مؤمنین حقیق که تا پای جان ایستاده اند از آنهایی که فقط لفظاً مسلمان هستند شناخته گردند و چون ائمه و پیامبران«علیهم السلام» همه مشمول همین سنّت و رویه الهی بوده اند همیشه با یک سلسله گرفتاریها و دشمنی ها و جنگها روبرو بوده اند و اینکه فرموده اید چرا از راه اعجاز دشمنان خود را از پا در نیاوردند جوابش این است که قدرت آنها از راه اعجاز همان قدرت الهی است و همانطور که در بالا ذکر شد خدای متعال با اینکه قدرت دارد همه اشرار را از بین ببرد ولی آنها را به حال خود می گذارد تا با سیر عادّی و طبیعی شخصیّتها ظاهر گردد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا معصومین«علیهم السلام» معجزه داشتند؟یکی از نشانه های مقام امام معصوم اعجاز است که همان داشتن ولایت تکوینی می باشد چون نبی و رسول، معجزات ائمه اطهار«علیهم السلام» در کتاب اثبات الهداة به تفصیل بیان شده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا معجزه مختص به پیغمبر«صلی الله علیه وآله» است یا امام هم معجزه دارد؟کارهای خارق عادتی که پیامبران و اوصیاء پیامبران به عنوان اثبات ادعایی خود انجام دهند معجزه نامیده می شود.
آنها به اذن خدا مرده را زنده می کنند مریضی که همه دکترها از او مایوس شده اند شفا می دهند از ضمیر شخص خبر می دهند.
تمام این کارها اگر با ادعای نبوّت و امامت همراه باشد معجزه نامیده می شود. و خدای متعال برای اثبات حقّانیّت آنها باید چنین قدرتی را به آنها عنایت فرماید.
بنابراین امام هم مثل پیامبر می تواند از راه اعجاز کار خارق عادتی را انجام دهد. و در کتابهایی شرح حال زندگی ائمه را نوشته اند معجزات آنها را هم به تفصیل نگاشته اند مراجعه شود.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا سخن گفتن معصومین«علیهم السلام» در رحم مادر با قوانین علمی مطابقت دارد؟دانش امروزی بشری با آنهمه پیشرفتهای شگرفتی که در فنون مختلف کرده و از بسیاری از اسرار طبیعت پرده برداشته است هنوز خیلی ناقص و نسبت به مجهولات و آنچه را که در پس پرده ی ابهام باقی مانده است بس ناچیز و اندک است و در حقیقت می توان گفت که بشر با آنهمه ترقیاتی که در فنون مختلف علم کرده هنوز پا را از الفبای علوم فراتر نگذارده است بنابراین اگر یک مطلب و موضوعی با علم ناقص فعلی بشر تطبیق نکرد نمی توان آن را مردود و بی اساس شمرد و اصولاً سنجش مطالب ماوراء طبیعت و معنوی با مقیاس علوم مادّی کار صحیحی نیست چون بسیاری از معجزات پیامبران و امامان«علیهم السلام» از قبیل زدنه کردن مردگان شفا دادن کور مادرزاد، عصا شدن اژدها، صحبت کردن سنگریزه و حیوانات به زبان و صدها از اینگونه معجزه ها با ظاهر قوانین علمی روز تطابق ندارد.
و امّا در خصوص سؤال شما به عرض می رسانیم که صحبت کردن بعضی از معصومین«علیهم السلام» با مادرهایشان در رحم مادر در بعضی از روایات معتبر آمده است و معلوم نیست که سخن گفتن آنان با حنجره و تارهای صوتی بوده است تا احتیاج به هوا داشته باشد بلکه ممکن است برحسب قوی اراده ی روحی که در آنها بوده اصوات و کلمات را در خارج ایجاد می کردند و یا به وسیله الهام و القائات روحی صحبت می کردند و ممکن است غیر از اینها باشد که برای ما مخفی است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
در برخی از کتابها می خوانیم امیر مؤمنان«علیه السلام» هنگام وفات سلمان، در یک شب از مدینه بطی الارض به مدائن آمد و سلمان فارسی را در مدائن غسل داد و دفن کرد و تا صبح به مدینه برگشت، آیا این امکان پذیر است؟ با این که فاصله مدینه تا مدائن بیش از صد فرسخ است؟این سرعت محال عقلی نیست در این صورت خداوند متعال مسلماً قدرت دارد یک فرد را که در مورد عنایت و توجّه مخصوص او است در یک شب از مدینه تا مدائن که متجاوز از صد فرسخ است ببرد و برگرداند، بلکه ما بر حسب مدارک قاطع دینی به مراجع جسمانی پیغمبر اسلام«صلی الله علیه وآله» معتقدیم و از نظر اتکاء به قدرت نامحدود خداوند متعال این موضوع را کاملاً قبول داریم.
در قرآن مجید کتاب مقدّس آسمانی مطالبی هست که همه آنها روی همین اساس(قدرت خداوند) مورد قبول ما است مثلاً پیش از آنکه بلقیس ملکه سبا وارد محضر سلیمان«علیه السلام» گردد سلیمان«علیه السلام» برای اینکه اعجازی را به او نشان دهد و دل وی را به طرف خدا جلب کند به احضار بارگاه خود فرمود: «ایّکم یا تینی بعرشها...؛ کدام یک می تواند تخت بلقیس را پیش از آنکه وی اینجا بیاید بیاورد از آن میان» «عفریت جن» گفت من پیش از آن که تو از جایگاه قضاوت خود برخیزی(در نصف روز) می آورم و آن کس که علمی از کتاب داشت(وی طبق گفته جمعی از مفسرین آصف برخیا وزیر سلیمان«علیه السلام» است) گفت من پیش از آنکه تو چشم بر هم زنی تخت را به اینجا می آورم ناگهان سلیمان تخت را نزد خود مشاهده کرد و گفت این توانایی و قدرت که خدا به تو داده از فضل و لطف پروردگار است نسبت به من(1).
اصولاً در تحلیل معجزات و کرامات، نباید مقیاسهای مادّی و امکانات محدود بشر را در نظر گرفت، اعجاز، و نیز کرامات از امور خارق العاده است و از قدرت نامحدود پروردگار سرچشمه می گیرد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
1) سوره نمل، آیات 40 - 37.
چرا ائمه اطهار در مقابل دشمن خود معجزه نشان نمی دادند تا آنها بر حق بودن ائمه را بفهمند و از ظلم و جور آنها خودداری کنند؟خدای متعال از راه لطف پیامبر و اوصیاء خویش را به مردم می شناسانده است تا از آنان پیروی نمایند یکی از راههایی که مردم می توانند بوسیله آن پیامبر و امام را بشناسند معجزه و کارهای خرق عادت است که توأم با ادعای نبوّت و امامت باشد و راه دیگری که مردم می توانند از آن راه به امامت امامان«علیهم السلام» پی ببرند این است که پیامبر«صلی الله علیه وآله» یا امام قبلی امامت و جانشینی امام بعد را به مردم تذکّر دهد مثلاً وقتی پیامبر«صلی الله علیه وآله» با نشان دادن معجزه حقانیّت خود را اثبات کرد و مردم فهمیدند که او از طرف خدا است و هر چه می گوید از طرف اوست همین قدر که او در مثل غدر خم فی المثل در مقابل 100 هزار نفر وصایت و جانشینی علی«علیه السلام» را به مردم گوشزد کرد همه باید آن را بپذیرند و همین طور وقتی علی«علیه السلام» امامت امام حسن«علیه السلام» را و همین طور سایر امامان امامت بعدی را تذکّر دادند باید مردم آن را بپذیرند و هیچ احتیاجی به اینکه آن امام معجزه ای اظهار نماید نیست ولی باز ائمه ما از راه لطف و برای اینکه بیشتر اتمام حجت شود گاهگاهی معجزاتی و خارق عاداتی داشته اند که در کتابهای معتبر ضبط شده است. و اصولاً علمای اسلام از صدر اسلام تاکنون پی به حقانیّت ائمه معصومین«علیهم السلام» برده و اینکه آنها منصوب از جانب خداوند هستند را می دانند و بعضی از آنها را با علم و آگاهی منکر امامت شده اند به طوری که مفسرین بزرگ یا محدثین بزرگ اهل سنت در مقابل احادیث صحیح و صریح که دلالت بر امامت حضرت علی«علیه السلام» و اولادش می کند دست به تحریف و یا تأویل زده اند. برای اینگونه افراد معجزات معصومین دیگر چه اثری دارد و یا در مقابل ستمگران چه فایده ای دارد معجزات آنها در حالی که آنها با علم و شناخت دستشان بخوان اولاد رسول اکرم رنگین شده است و مصداق این آیه شدند که «حجه و ابها و استیقنتها انفسهم لعن؛ منکر شدند در حالی که یقین داشتند».

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا اژدها شدن عصای حضرت سجاد«علیه السلام» صحت دارد؟با توجّه به مقام حضرت امام سجاد«علیه السلام» اژدها شدن عصای آن بزرگوار استبعادی ندارد؛ ولی نسبت دادن یک معجزه به آن حضرت یا دیگر امامان«علیهم السلام» باید بر اساس دلیل باشد. درباره معجزات امامان«علیهم السلام» می توانید به کتاب «منتهی الامال» که شرح زندگی پیامبر و امامان«علیهم السلام» و قسمتی از معجزات آنان می باشد و نیز کتاب «اثبات الصلواة» مراجعه فرمایید.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا کراماتی مانند بینا شدن کور در حرم امام هشتم«علیه السلام» رخ داده است یا خیر؟وقوع کراماتی از این قبیل در حرم مطهر امام هشتم«علیه السلام» قطعی است. یکی از روحانیان خراسان که مؤمن و مورد اطمینان است در این زمینه کتابی نوشته به نام «کرامات رضویه» و در آن، بسیاری از این کرامات را با ذکر نام و خصوصیّات افرادی که مورد عنایت و لطف امام«علیه السلام» قرار گرفته اند، ذکر کرده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی