مباحث کلی امامت / ویژگی های امام / فضائل ائمه

پرسشپاسخ
امامی که جانشین پیامبر است باید دارای چه شرایطی باشد؟امامت باید دارای شرایط زیر باشد:
1. اینکه امامت مقامی است که باید حتماً از جانب پروردگار عالم معین و معلوم شود.
2. اینکه امام باید به عصمت الهی معصوم باشد.
3. امام باید دائم موید به تأئید الهی باشد.
4. اعمال بندگان خدا باید بر امام پوشیده نباشد و آنچه مردم انجام می دهند امام باید به آن آگاه باشد.
5. اینکه امام باید تمامی مایحتاج انسانها علم داشته باشد، چه در امر معاش و دنیایشان و چه در امر معاد و دینشان.
6. امام باید هدایت باطنی داشته باشد و بر نفوس خلایق ولایت داشته باشد.
7. امام باید از نظر فضایل و کمالات نفسانی مافوق همه افراد باشد و هیچ کس از ایشان برتر نبوده باشد.
هر کدام از این شرایط دارای شواهد قرآنی و روایی است که باید به کتب تفسیری و روایی مراجعه کرد.

« بخش پرسش و پاسخ »
آیا پیامبران یا امامان از همان دوران کودکی دارای این کمالات و فضایل بودند یا بعداً خودشان این فضایل را به کمک خدا به دست آورده و امام یا پیامبر شده اند؟پیامبران و امامان از مواهب اختصاصی و ویژه ای حتّی از همان آغاز خلقت و آفرینش برخوردار بوده اند ولی باید توجّه داشت که مجاهدات و فداکاریها و اخلاص آنان در آن مواهب بی نقش نبوده است بدین جهت که خداوند می دانسته این انسانهای با فضیلت و شایسته منهای مقام عصمت و آن تأییدات ویژه هم از دیگر انسانها در فداکاری و بندگی خداوند مقدّم می باشند از این رو آنان را برای آن مقامات عالی برگزیده و در تمام مراحل آفرینش امتیازات درخشانی برای آنان قرار داده است، چنان که از تاریخ رسول اکرم«صلی الله علیه وآله» به دست می آید آن حضرت از همان کودکی که مورد توجّه و عنایت ویژه پروردگار عالم بوده است و نیز در قرآن خداوند به موسی«علیه السلام» می فرماید که از همان کودکی ما مراقب و حامی بودیم تا برای ما پرورش پیدا کنی و ساخته شوی. «و اوحینا الی ام موسی آل ارضیمه... انّا موادّوه الیک وجاعلوه من المرسلین و اصضتعک لنفسی... لتصنع علی عینی»(1).

« بخش پاسخ به سؤالات »
1) قرآن کریم.
آیا ائمه«علیهم السلام» مجالس شادی و خوشی نیز داشتند؟باید توجّه داشت که شادی ها و خوشی های هر کسی فرا خود مقام روحی و عظمت وجودی او است. کودک بای مشکلات و اسباب بازی شاد است و شاد می شود و بزرگترها با یک خانه و ماشین و جشن عروسی و... شاد و مسرورند، ولی روحهای بزرگتر از جهان و عظیم تر از هستی شادی های مخصوص به خود دارند. وجه شادی معصومین در اطاعت خدا و فصل و رحمت او است. در سوره مبارکه یونس آیه 58 می فرماید: «قل بفضل اللَّه و برحمة فبذلک فلیضرحوا هو خیرٌ مما یجمعون؛ به فضل و رحمت خداست که(مؤمنان) باید شاد شوند. و این از هر چه گرد می آورند بهتر است».
با توجّه معلوم می شود که مؤمن راستین به آنچه که گرد آورده و به دست آورده فرح و مسروری ندارد زیرا پایدار نیست و فضل و رحمت حقت است که سرمایه اصلی و جاودان یک مؤمن عاشق است و باید به آن هم مسرور باشد و الّا آنچه باقی نمی ماند و یا آنچه که امکان دارد و بال و رنج انسان شود که شادی ندارد.
از این گذشته نسبت به مقام معصومین«علیهم السلام» باید توجّه داشت رنجی که بر آن بزرگان گذشته است قلب هر مؤمنی را جریحه دار می کند و همانطور که شاهدیم ائمه«علیهم السلام» یا کشته شدند و یا مسموم گشتند و این نشان می داد که در دوره هیچ حاکمی آسایش نداشتند و در عین حال با تمام قدرت به حفظ دین رسول گرامی از تحریف و بدعت و انحراف جلوگیری می کردند و از طرف دیگر به تربیت شاگردان و مؤمنان خالص می پرداختند و در عین حال شبها را تا سحر به قیام و قرائت و مناجات مشغول بودند چه که زیباترین کار و مسرورترین حالت برای آنها قیام در نماز و رکوع و سجود بوده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا امامان ما دست به اختراع و اکتشاف هم می زدند؟آنچه که سبب چنین پرسشهایی می شود، ندانستن و نفهمیدن جایگاه امام و ضرورت امام است. ما جایگاه امام را در نظام عالم هنوز به درستی نشناخته ایم لذا سؤالهای ما اینگونه محدود و بی محتوا است. و زمانی می توانیم به اهمیّت و جایگاه امام پی ببریم که جایگاه انسان را در هستی و کال نظام جهانی شناخته باشیم. اگر معتقد شدیم که انسان هم استمرار دارد و هم در این استمرار اتصال و پیوند دارد پس انسان برای رشد و تربیت و هدایت خود به حاکمی و مربی و امامی نیاز دارد که آگاه به کل نظام هستی باشد و از غیب اطّلاع داشته باشد و نیازهای ما را بشناسد و برای طی مسیر ما چراغ راه باشد و با این همه خودش علاوه بر این آگاهی وسیع از تمام جاذبه ها و کششها آزاد باشد تا دیگران را به سوی توحید و به سوی رب الارباب هدایت کند.
این نگاه دین است که برای هدایت و رشد انسانها برنامه ریزی کرده است و خداوند عالم اوصیاء خودش را برای برداشتن این بار در عالم فرستاده است دینی که جهت دهنده به انسان و نیازهای او به علم او و عرفان او و فلسفه او است. دینی که به تمامی علوم انسانی جهت می دهد و تمام آنها را در مسیر رشد و تکامل و سعادت انسانها به کار می گیرد و این نقش هدایت و رهبری اولیاء الهی و ائمه معصوم«علیهم السلام» در این سطح گسترده از نظام آفرینش است حال می گوئیم ائمه معصومین«علیهم السلام» با دارا بودن علم گسترده به نظام عالم و به غیب، کار آنها رهبری انسانها و پرورش استعدادها و جهت دادن به علوم انسان بود و در همین راستا شاگردان موحّدی در رشته های مختلف مانند ریاضی و پزشکی و فنون و... تربیت کرده بودند که برای تفصیل می توان به شرح زندگانی آن بزرگان مراجعه کرد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا از اهل سنّت کتابی در فضایل ائمه«علیهم السلام» موجود است؟یکی از علمای اهل سنّت به نام علّامه حسکانی کتاب تحت عنوان «شواهد التنزیل» نوشته و تمام آیاتی که در فضیلت اهل بیت پیامبر«علیهم السلام» نازل شده است به ترتیب سوره ها بیان کرده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا بر امامان دوازده گانه وحی نازل می شده است؟پس از پیامبر اسلام وحیّ(به معنی دریافت شریعت و آئین از فرشته وحی) پایان یافت. آن حضرت«صلی الله علیه وآله» خاتم پیامبران و تمام کننده شرایع و ادیان الهی بود. ولی ارتباط با فرشته، چنانکه از بسیاری از احادیث استفاده می شود، نه تنها برای امامان معصوم«علیهم السلام» بلکه برای برخی از بندگان صالح هم که در ایمان به مرتبه بسیار عالی دسته یافته بودند - مانند سلمان فارسی - ممکن بوده و از کسی که این مقام را داشته، در روایات با عنوان «محدّث»(کسی که فرشته با او سخن می گوید) یاد شده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی