مراتب
| پرسش | پاسخ |
| تزکیه در اصطلاحات تربیتی چه جوانبی از سازندگی را عهده دار است؟ | تزکیه، واژه ای است که از آیات قرآن گرفته شده است. در آیه 2، سوره جمعه، به وضوح بر این مرحله از تربیت دینی تأکید شده است. تزکیه، یعنی پاک بودن یا به عبارتی روشن تر آزادی از وابستگی هاست. و این امر، اوّلین مرحله برای رسیدن به حدّ مطلوب از اخلاق دینی است. انسانی که اسیر هوای نفس، دنیا طلبی، عادات بد، تعصبات بی اساس و تأثیر محیط باشد، نمی تواند به مقصد برسد. جالب توجّه است که یکی از اصلی ترین وظایفی که برای انبیا ذکر شده، بعد از هدایت اعتقادی، برداشتن زنجیر اسارت ها از دل و دست آدمهاست: «یضع عنهم اصرهم و الاغلال التی کانت علیهم؛ (پیامبران) سنگینی ها و زنجیرهایی که بر آدمهاست برمی دارند(1).» این مرحله برای پاک شدن ظرف(یعنی انسان) مؤمن است تا مظروف(یعنی مراحل بعدی، مثلاً آموزش ها و آگاهی ها) را ضایع نکند. زیرا اگر ظرف پاک نباشد، هر چه در آن بریزند می آلاید و فاسد می کند. انسان در این مرحله، از اساسی ترین مراحل تربیت دینی، باید از کشش های نفسانی، وسوسه های شیطان و جذابیّت های دنیا رها شود. پس خودسازی، به دلیل جاذبه های معنوی و عشقی که در دل انسان به وجود می آورد؛ وی را از دل سپردن به ظواهر حقیر دنیا باز می دارد. قرآن این مطلب را به زیباترین وجه تصویر نموده است: «الذین آمنوا اشدّ حبا للَّه؛ کسانی که ایمان آورده اند شدیدترین حبّ و کشش را به سوی خدا دارند». حاصل این شدّت محبّت، تحت شعاع قرار گرفتن دیگر جاذبه ها و آزادی مؤمن است. امام علی«علیه السلام» به زیبایی آنچه را که باید از این آیه فهمید توصیف کرده اند: «عظم الخالق فی انفسهم فصغر مادونه فی اعیهنم؛ بزرگی خداوند در آنها، دیگران را در چشمهایشان(متقین) حقیر و کوچک نموده است». البته تزکیه منافاتی با استفاده از امکانات دنیا ندارد؛ زیرا مؤمن بعد از معرفت، امیر دنیاست. نه اسیر آن. « بخش پاسخ به سؤالات » 1) سوره اعراف، آیه 157. |
| جوانی اقتضائات ویژه ای دارد، چگونه باید آن را سامان داد؟ | درست است که جوانی برهه ای حساس در زندگی است و برنامه خاصّی را می طلبد امّا یک برنامه صحیح باید در رابطه با تمامی مواقع زندگی باشد. برنامه ای که مقصد آفرینش را تحت پوشش قرار دهد. این عنوان کلّی همانا امتحان آدمی از تولّد تا مرگ است قرآن کریم می فرماید: خداوند کسی است که مرگ و زندگی را آفرید تا شما را بیازماید(و معلوم گردد) کدام نیکوتر عمل می کنید(2). در توضیح این آیه امام صادق«علیه السلام» فرموده اند: منظور این نیست که کدام زیادتر عمل می کنید بلکه به صواب نزدیک تر. این نیکویی و صحت عمل، آزمون سختی است که نیاز به تمهیداتی دارد و ستبر جوانی نیز از حساسیّت بیشتری برخوردار است. جوان و به طور کلّی استان از سدّ موقعیّت باید وارد عمل شود: 1. ذهن و قوای فکری که باید تغذیه و تأمین از موادی سازنده گردد تا شناختی پایدار از خدا و ملزومات آن به دست آید. 2. قلب و ابعاد عاطفی که باید از عشق و ایمانی سرشار گردد تا از کشش های ناپایدار نجات یابد و در دام عشق کاذب اسیر نگردد. 3. رفتار و تنظیم عملی که براساس همان شناخت ها و باورها به سامان می رسد. مثل برنامه تنظیم تحصیلی و اشتغال و ازدواج مناسب. با این طرح می توان از آزمون موفق بیرون آمد. تفصیل این مباحث را می توان در کتابهایی مثل جوان نوشته مرحوم آقای فلسفی و نظائر آن مراجعه کرد. « بخش پاسخ به سؤالات » 2) - |
موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی
English (UK) 
Persian (IR)