عقود / نکاح / موقت

پرسشپاسخ
تفاوت ازدواج دایم و موقّت چیست؟ازدواج موقّت با ازدواج دایم تفاوتی ندارد؛ جز اینکه زمان ازدواج موقّت پس از پایان مدّت در صورت تمایل دو طرف، قابل تمدید است و در صورت عدم تمایل هم جدا می شوند. همچنین در ازدواج دایم حقوقی بر عهده زن و مرد است که در ازدواج موقّت نیست.
اگر به احکام ازدواج موقّت چنانکه اسلام گفته عمل شود، علاوه بر ریشه کن شدن فساد جنسی در جامعه، شخصیّت و حقوق زن و مرد نیز محفوظ می ماند؛ همچنین به دستورهای بهداشتی اسلام نیز عمل خواهد شد و از بیماری های ناشی از مجامعت های جنسی که دنیای امروز به آن مبتلا است نشانی نخواهد ماند. برای آگاهی کامل از مسأله ازدواج موقّت به کتاب «نظام حقوق زن در اسلام»، بخش «ازدواج موقّت» نوشته استادشهید مطهّری مراجعه کنید.

« بخش پاسخ به سؤالات »
در صورتی که زن بلافاصله پس از پایان مدّت ازدواج موقّت ازدواج دیگری انجام دهد و دو سه هفته با هر مردی باشد چگونه بفهمد که فرزند مال کدامیک از شوهرهای وی بوده است؟البته باید توجّه داشت که در صورتی که مدّت شوهر قبلی در ازدواج موقّت یا تمام شده باشد و یا شوهر قبلی آن را به زنی بخشیده باشد تصوّر حلیّت تعدد خواهد شد و این علاوه بر عدم دخول شوهر قبلی است زیرا در صورت دخول بایستی عدّه نگه داشته شود و شوهر دیگری در ظرف عدّه نمی تواند داشته باشد. پس با فرض این دو مقدّمه و شرط اگر بچّه ای به وجود آمد و امکان الحاق به هر یک از شوهرها بود که بچّه ملحق به همان است امّا اگر نمی توان تشخیص داد که بچّه مال کدامیک است طبق فتوای امام«رحمه الله» در تحریر ضمن احکام اولاد مساله هشت بایستی به حکم قرعه مشخص نمود.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا به صیغه کردن زن در قرآن اشاره شده است؟به صیغه کردن زن در قرآن مجید اشاره شده است: «...فَمَا اسْتَمْتَعتُمْ بِهِ مِنْهنَّ فَاْتُو هُنَّ اُجُورَ هُنَّ فَریضَةً؛ باید مهر زنانی را که متعه می کنید بپردازید»(1). در این آیه -که درباره نکاح متعه است - شواهد قطعی وجود دارد که منظور از «استمتاع» در جمله «فمااستمتعتم...» نکاح متعه است: یکی اینکه اگر منظور از کلمه «استمتاع» نکاح متعه نباشد باید تمتّع جنسی منظور باشد و در این صورت معنای آیه چنین خواهد شد: «مهر زنانی را که با آنها ازدواج کرده اید و از آنان تمتّع جنسی گرفته اید بپردازید». این معنی قطعاً نمی تواند منظور باشد؛ یکی به این دلیل که ضمیر در «منهنّ» در این صورت باید راجع به زنانی باشد که با آنان ازدواج شده است، در صورتی که در همین آیه قبلاً حکم زنان به طور عموم بیان شده است، نه فقط زنانی که با آنان ازدواج شده است؛ دوم اینکه بهره گیری جنسی به هر ترتیبی که باشد لزوم پرداخت مهر را به دنبال ندارد، بلکه آنچه باعث لزوم پرداخت مهر می شود خود عقد نکاح است. بر این اساس، دلالت آیه بر عقد متعه قطعی است و ابهامی در آن وجود ندارد. گذشته از آیه در منابع حدیثی معتبر اهل سنّت و شیعه احادیثی درباره جایز بودن و مشروعیّت عقد متعه وارد شده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
1) سوره نساء، آیه 24.
عقد ازدواج موقّت چگونه صورت می گیرد؟عقد ازدواج موقّت - در صورتی که شرایط موجود باشد - می تواند توسط زوجین یا حتّی توسط زوج، به تنهایی و با وکالت گرفتن از زن، خوانده شود. اینکه معمولاً برای این امر به روحانی مراجعه می شود؛ به خاطر اطمینان در مراعات شرایط صحت صیغه عقد است؛ مثلاً یکی از شرایط این است که صیغه عقد به قصد انشاء خوانده شود؛ یعنی باید قصد شود که با خواندن صیغه، ازدواج موقت تحقق یابد.
صیغه ازدواج موقّت بدین صورت است که زن پس از اینکه درباره مدّت ازدواج و مهر با مرد توافق می کند، می گوید: «زوَّجْتُکَ نَفْسی شَهْراً عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلومِ؛ من خودم را در مدّت یک ماه بر اساس مهر معلوم به همسری تو در آوردم». و در جایی که مدّت ازدواج یک ماه تعیین شده باشد. مرد می گوید: «قَبِلْتُ؛ پذیرفتم».

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا به عقد غیردائم در آوردن دختر جایز است؟دختر را نیز، با شرائط آن، می توان عقد غیردائم کرد و به نظر حضرت امام«قدس سره»، اذن ولیّ دختر در آن شرط است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا باید ازدواج موقّت فقط چند ماه باشد؟ازدواج موقت، در بسیاری از موارد، در جایی است که انسان نمی تواند ازدواج دائم کند و برای اینکه به خاطر ارضای تمایل جنسی به گناه نیفتد ازدواج موقّت می کند. یا کسی که مثلاً از همسر خودش فرزندی ندارد و بخواهد از طریق ازدواج موقت با زن دیگری دارای فرزند شود می تواند از ازدواج موقت بهره گیرد.
ازدواج موقتّت یه یک ماه یا دو ماه یا کمتر محدود نیست و می تواند طولانی تر، مانند سه یا چهار ساله باشد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا ازدواج موقّت در زمان رسول اللَّه«صلی الله علیه وآله» وجود داشت و عمر آن را تحریم کرد؟ازدواج موقّت از نظر شیعه جایز است؛ چرا که پیامبر«صلی الله علیه وآله»، این ازدواج را به فرمان خدا تشریع کرد و در زمان آن حضرت در میان مسلمانان عملی نیز شد. پس از آن در زمان ابوبکر نیز جاری بود و در قسمتی از خلافت عمر هم بدان عمل می شد؛ تا اینکه عمر آن را نهی و ممنوع کرد و کسانی را که مرتکب آن شوند تهدید به مجازات نمود.
از امیرالمؤمنین علی«علیه السلام» در این باره نقل شده است که اگر عمر از متعه نهی نکرده بود، جز افراد شقی - که با وجود راه حلال برای ارضای شهوت، باز هم مرتکب حرام می شوند - کسی مرتکب زنا نمی گشت.

« بخش پاسخ به سؤالات »
ازدواج موقّت چیست؟ازدواج موقّت ازدواجی است که مدّت زناشویی در آن معین است و زن را به مدّت معیّنی، مانند یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر در آورد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
چرا متعه در مذهب اهل تسنن حرام است؟متعه در مذاهب اهل تسنن حرام است؛ زیرا خلیفه دوّم، عمر، آن را حرام اعلام کرد. این یکی از بدعتهایی بود که عمر بنا نهاد. در برخی از احادیث معصومان«علیهم السلام» که اگر عمر از متعه نهی نکرده بود، جز انسانهایی که دارای شقاوت باشند کسی گرفتار زنا نمی شد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
قبل از تمام شدن مدّت متعه آیا دختری که در عقد متعه بوده است می توان او را به عقد ازدواج دائم درآورد؟دختری را که در عقد ازدواج موقّت است و هنوز مدّت آن تمام نشده، نمی توان به عقد دیگری [دائم یا موقّت ] درآورد. آری اگر مرد مدّتش را ببخشد می تواند، بدون عده او را دوباره به عقد ازدواج دائم خویش درآورد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا در ازدواج موقّت، با صرف گفتن اینکه: نزد تو نمی آیم، عقد باطل می شود؟چنانچه دو نفری که با یکدیگر عقد ازدواج موقّت بسته اند بخواهند قبل از پایان مدّت، عقد را به هم بزنند، مرد نمی تواند مدّت باقیمانده را به زن ببخشد. در این صورت مرد از زن جدا می شود امّا به صرف گفتن اینکه: من دیگر نزد تو نمی آیم، بر او حرام نمی شود و موجب نمی گردد که صیغه عقد از ابتدا باطل باشد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا زن پدر در ازدواج به صورت متعه محرم فرزندان پدر است؟زن پدر - خواه به صورت متعه یا دایم - محرم پسران است و ازدواج پسر با او بعد از مرگ پدر یا در صورتی که پدر او را طلاق دهد، حرام است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
فرزندی که در نتیجه ازدواج موقّت به دنیا می آید چه حکمی دارد؟اگر مرد که از زن صیغه ای دارای فرزند شود و مدّت ازدواج موقّت سرآید، فرزند متعلّق به شوهر است و باید مخارج او به بپردازد. تا دوسال که مادر فرزند را شیر می دهد، بهتر است که فرزند نزد مادر باشد و پس از دوسال اگر فرزند، پسر است پدر برای نگه داشتن فرزند اولی است و اگر دختر است تا هفت سال مادر اولی است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا صیغه عقد موقّت باید به عربی خوانده شود؟در عقد ازدواج(دائم یا موقّت) شرط بر این اساس، احتیاط واجب است که صیغه به عربی صحیح خوانده شود. اگر مرد و زن نتوانند صیغه عقد را به عربی صحیح بخوانند، گفتن صیفه به هر لفظی که معنای «زَوَّجتُ» و «قَبِلتُ» از آن فهمیده شود، صحیح است.

« بخش پاسخ به سؤالات »

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی