شکر

نوشته شده توسط Super User. ارسال شده در فضایل اخلاقی

پرسش	پاسخ
چرا انسان مغرور می شود؟	غرور به معنای فریفته شدن است. محرک غرور، این ذهنیت اشتباه است که آدمی به خودش بسیار خوش گمان، بلکه مطمئن باشد. براساس آیات قرآن شیطان عامل دوم این فریب است. شهوات و امیال، نفسانی نیز مطالب باطل را به را به خاطر توجیه خویش حقیقت نشان می دهند. حتی گاهی عبادت ها و دانش دانشمند آدمی را در دامن غرور می اندازند. تمامی این موارد می تواند به دلیل این غفلت باشد که انسان ذاتاً فقیر و نیازمند است و هر چه دارد از خداست و هیچ نیرویی جز به یاری و توفیق او نیست. از این گذشته انسان امیدوار یاری رساندن به بسیاری از همنوعان است و هر کسی به اندازه توانایی خویش مسؤول است، نه آنکه به توانمندی اش مغرور گردد. « بخش پاسخ به سؤالات »
چرا انسان قادر نیست شکر نعمتهای الهی را بجا می آورد؟	چنین نیست که انسان نتواند شکر کند وألّا دستور به سپاس نداشتیم. و در احادیث هم می بینیم که شکر اعضاء را روشن نموده اند. مثلاً شکر چشم، حفظ از محرّمات و عبرت می باشد و در قرآن کریم آمده است که اگر شکر کنید زیادی نصیب می گردد. امّا حق شکر را نمی توانیم ادا کنیم به چند دلیل: 1. نعمتهای خداوند قابل شمارش و احصاء نیستند و چیزی که از عهده انسان خارج است، شاکر نتواند بود: «و اِنْ تَعُدّوا نعمة اللَّه لا تُحصوها؛ و اگر بخواهید نعمتها شمارش کنید نمی توانید»(1). 2. ابزاری که با آن شکر می کنیم باز از آن خداست. 3. توفیق شکر از اوست که باز شکری و سپاسی دیگر می طلبد و همین طور ادامه دارد. قابل ذکر است که مفهوم شکر به جریان انداختن نعمت ها در جهت خداست که با سپاس لفظی و مصرف نعمت ها متفاوت است. « بخش پاسخ به سؤالات » 1) سوره ابراهیم، آیه 34.
بهترین راه شکر خداوند چیست؟	بهترین راه سپاسگزاری از نعمت های خداوند، عمل به دستورات او است. کسی که خداوند را منعم خویش می داند و به حکم عقل به لزوم شکر منعم توجّه دارد، باید به دستورات خداوند عمل کند. نادیده گرفتن این دستورات به معنای ناسپاسی در برابر نعمت های خداوند است. « بخش پاسخ به سؤالات »
سپاس چه موجودی را سزاوارست و چه ارتباطی با عقل دارد؟	این یک حکم عقلی است که سپاس ویژه ی نعمت دهنده است. انسان است که نعمت های خداوند او را در خویش فرو برده، در مقام حصاء قادر به شمارش آنها نیست. و لذا، عقل، شکر نعمت های بی حساب خدا را لازم می داند. و این سپاسگزاری صدای رسای هر عقلی است؛ هم چون روشن بودن روز. که گاهی از فرط وضوح، امری مبهم می ماند. از آنجا که عقل قدرت ارزیابی و سنجش است انسان می تواند معبودهای خویش را در زندگی ارزیابی کند و ببیند آنها چه داده اند و چه گرفته اند و چه کسی منتی گذاشته و چه کسی بزرگوارانه و بی حساب بخشیده است. و مقایسه های دیگر. با درک برتری خداوند از هر کس و هر چیز، احساس سپاس در انسان زنده می شود. که در سوره حمد می خوانیم:«الحمد لله ربّ العالمین». « بخش پاسخ به سؤالات »
بهترین راه شکر خداوند چیست؟	بهترین راه سپاسگزاری از نعمت های خداوند، عمل به دستورات او است. کسی که خداوند را منعم خویش می داند و به حکم عقل به لزوم شکر منعم توجّه دارد، باید به دستورات خداوند عمل کند. نادیده گرفتن این دستورات به معنای ناسپاسی در برابر نعمت های خداوند است. « بخش پاسخ به سؤالات »
طریقه شکرگزاری با سجده شکر چه کیفیتی دارد؟	سجده شکر یک مرحله شکلی و نمادین از شکر است و با سر بر خاک گذاشتن و با ذکر خدا و سپاس از او حاصل می شود اما لازم به ذکر است که هر چند این حرکت از پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله» و ائمه اطهار«علیهم السلام» نیز نقل شده اما یک جنبه شکر است. شکر ارکانی دارد که عبارتند از: انتساب نعمتها به خدای تعالی. سپاس در زبان، صرف نعمت ها در مسیر خشنودی خداوند. مرحوم نراقی در معراج السعاده طریقه انجام شکر را هم در چند مرحله فهرست کرده اند. تفکر و شناخت نعمتهای پنهان و آشکار، توجه به زیردستان در بهره مندی از نعمتها و تأمل در بالاتر از خویش در امور دینی و معنوی ، یادآوری صحنه های سخت گرفتاریها و مصائب و امراض که امید نجاتی نبوده، و غنیمت شمردن رهایی خویش سپاسگذاری در گرفتاریهای کوچک، و خشنودی از اینکه مصیبتهای بالاتر شامل او نشده و مصیبت در دین نداشته است این زمینه ها باعث می شود انسان در حالتی قرار گیرد که سجده شکر با شناخت و احساس گره خورده و از حالت نمادین خارج شود چنانکه شخصی می گوید: با امام کاظم«علیه السلام» در اطراف مدینه می رفتم، ناگاه امام«علیه السلام» از مرکب خویش پائین آمده و به سجده رفت و بسیار طولانی شد بعد از مدتی سر برداشت پرسیدم چرا آنقدر سجده طولانی شد؟ فرمودند: یاد یکی از نعمتهای خدا افتادم که بر من منت نهاده بود، خواستم که سپاسی گفته باشم.(2) « بخش پاسخ به سؤالات » 2) میزان الحکمه جلد 4 ص 1489.