آزادی

نوشته شده توسط Super User. ارسال شده در جوان و مسائل روز

پرسش	پاسخ
آیا این آزادی بی اندازه که به مردم داده شده صحیح است؟	مردمی که تحت یک رژیم حکومتی زندگی می کنند، باید از آزادی برخوردار باشند تا استعدادهای آنان به طور کامل شکوفا شود و به فعلّیت برسد، ولی از این آزادی نباید سوء استفاده کرد. به نظر می رسد که رفتار مردم در حال حاضر عکس العمل محدودیت و فشاری که در دوران طاغوت بر آنان حاکم بوده است، می باشد. در هر صورت مردم باید خودشان رشد انقلابی داشته باشند و به مسائل اصلی توجّه کنند و همان گونه که امام دستور فرمودند «وحدت کلمه» را که یکی از رمزهای موفقیّت و پیروزی انقلاب بود، حفظ کنند و از درگیری و تفرقه بپرهیزند. « بخش پاسخ به سؤالات »
آرمان آزادی و مقداری از جوانب آن را توضیح دهید؟	شایان ذکر است که زمینه آزادی خواهی در درون انسان و از ساختار او شروع می شود. ترکیب توانمندیهای انسان مثل عقل، فکر، وجدان و اراده آدمی، زمینه آزادی و انتخاب او را آماده می کند. پس چیزی بیرون از ما نیست که با دستور به ما بدهند یا از ما بگیرند. این ماییم که آزادانه می توانیم بردگی را نخواهیم و یا زنجیرها را پاره کنیم. برای این آزادی وسیع، انسان گامهایی برداشته، مکتب های سیاسی، انقلابی و عرفانی را همراه علوم آزادیبخش، طرح ریخته است. با تحلیل آزادی، می توان این مکتب های انسان دوست و طرفدار آزادی را نقد زد. انسان به خاطر عامل تجدید طلبی و نوگرایی، نیازهایی را در خود می یابد. سپس در سیر تأمین این نیازها به تنوع روزی می آورد. این حرکت او را با بن بست هایی روبرو، و قید بندهایی را احساس می کند. آن گاه برخورد با این قیدها متفاوت می شود. او می تواند سنت ها را زیر پا گذارد و تجاوز کند. این ظلم و ستمگری وقتی در سطح گسترده جامعه شیوع یافت، نیاز به آزادی شکل تازه تری می یابد و انسان ها نیاز به عدل و قسط را می یابند. اما باید دید آزادی مشروع و مناسب انسان و جامعه انسانی چیست. مقدار آزادی تابعی از متغیر آرمانی است که برای انسان کشف می کنیم. اگر آرمان انسان را لذت و ثروت و شهرت و قدرت و حتی عدالت و رفاه بدانیم، دیگر نیازی به سنت های محدود کننده دینی نبوده، قراردادها و وفاق های اجتماعی کافی خواهد بود؛ همان مقاصدی حکومت های دمکراسی و لیبرال برای تأمین آن تقریباً موفق بوده اند. اما هنگامی که انسان را در گستره ای فراتر از این مقاصد دیدیم و با نظام دقیق هستی آشنا شدیم، دیگر نمی توان چشم بسته را افتاد. در این جا در عین حال که برای انسان به خاطر شکوفایی استعدادهایش، آزادی تفکر و مجال برخورد با اندیشه های گوناگون را می دهیم، اما دیگر نه تنها آزادی به هر صورت مفید برای انسان نیست، بلکه مدفون نمودن استعدادهای انسانی خواهد بود. به همین خاطر است که دین بالاتر از آزادی را برای انسان رقم زده است. و آن، عبد شدن و عبودیت است. و این عبد بودن یک حرکت منفی نیست که یکی از روشنفکران گفته است مسیحیت بهتر از اسلام است؛ زیرا اسلام از انسان بنده و عبد می سازد در تعریف دین، عبد آزاده ایست که شکل گرفته و جهت یافته است، و این است راز کلام آن سرور آزادگان که فرمود: اگر دین ندارید، لااقل آزاده باشید.(1) آزادگی مرتبه ای نازل از دینداریست؛ چون دین این نجار آزاد و رها را در سازمانی شکل و جهت داده و از بیهودگی نجات می دهد. با این توضیحات، می توان در ابعاد دیگر دین مطالعه نمود تا شفاف شود که چرا انسان نمی تواند این حرف بی اساس را بپذیرد که آدمی آزاد است هر کاری بکند مگر آنجا که مخالف با آزادی دیگران باشد؛ زیرا غیر از آزادی دیگران کرامت انسانی و نظام هستی و ویژگیهایش، مراعاتی را می طلبد که اجتناب ناپذیر است. « بخش پاسخ به سؤالات » 1) ان لم یکن لکم دین و کنتم لاتخافون المعاد، فکونوا احراراً فی دنیاکم، امام حسین(7).
آیا به نظر شما در حکومت جمهوری اسلامی ایران، آزادی مطلق وجود دارد؟	اگر منظور از آزادی مطلق، تمام آزادی هایی است که یک انسان باید از آن برخوردار باشد، باید بگوییم در جمهوری اسلامی تمام این آزادیها تضمین و در قانون اساسی آن تصویب شده و به تدریج در حال اجراست. و اگر منظور از آزادی مطلق، تمام انواع آزادی ها، گرچه آزادی هایی باشد که از نظر اسلام ممنوع است، روشن است که این گونه آزادی ها با طبیعت جمهوری اسلامی ما منافات دارد؛ زیرا نظامی که ملت ما برای برپا کردن آن، انقلاب کرده و ده ها هزار شهید و مجروح داده، جمهوری اسلامی است و طبعاً آزادیی که براساس این نظام به وجود آمد، در پرتو اسلام و در قلمرو تعالیم اسلام است. و از دیدگاه اسلام آزادی های دیگر برخلاف مصلحت انسان و منافی با شخصیّت، کرامت و ارزش واقعی انسان است. اساساً بینش دینی برای مؤمن حدود قایل است. در قرآن می خوانیم: «و من یتعدّ حدودالله فاولئک هم الظالمون(2)؛ و کسانی که از حدود خدا تجاوز کنند، همانا ستمگرانند». امام علی«علیه السلام» فرمودند: مؤمن لجام دارد و افسار گسیخته نیست. حتّی هواداران آزادی مخالفان خود را سرکوب می کنند بنابراین، قانون اساسی به اندازه نیاز واقعی جامعه، آزادی را تأمین نموده است. « بخش پاسخ به سؤالات » 2) سوره بقره، آیه 229.

موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی

اشتراک نشریات