مباحث کلی امامت / امت و امام / تعظیم شعائر

پرسشپاسخ
احترام زیاد به بزرگان مانند حضرت علی«علیه السلام» باعث قهرمان پرستی نمی شود؟اگر مرتبه وجودی و کمال مخلوقی را شناسیم و در همان حدّ او را احترام و تعظیم کنیم قدم در پرستش او نگذاشته ایم. پرستش، نوعی احترام و تعظیم است که انسان در برابر خدا انجام می دهد ویژه ی خداست و اگر آنگونه کار را برای غیر خدا هم انجام دهند پرستش غیر خدا و شرک خواهد بود ولی اگر علی«علیه السلام» و دیگر پیشوایان مذهبی به عنوان امام و رهبر مورد احترام باشند این پرستش نخواهد بود بل تعظیم و تکریم آنان است، چنانچه خداوند، خود بر انبیاء سلام و درود می فرستد و از منزلت آنها یاد می کند:
«انّ اللَّه و ملائکة یصلّون علی النّبی یا ایها الذین آمنوا صلّوا علیه و سلّمو تسلیما؛ خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود می فرستد ای کسانی که ایمان آورده اید بر او درود فرستید و سلام گوئید و تسلیم فرمان او باشید».
و یا می فرماید: «و سلامٌ علی المرسلین؛ درود بر پیامبران». که بالاترین نمونه تعظیم شأن انبیاء است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا از نظر اسلام بوسیدن اماکن مقدّس اسلامی درست است یا خیر؟بوسیدن چیزهایی که دارای عظمت و حرمت می باشند اشکالی ندارد و این بوسیدن نوعی بزرگ داشتن و احترام نسبت به آنها است و روشن است که این احترام به خاطر خود آنها نیست بلکه به خاطر انتساب آنها به خداوند متعال است مثلاً حجرالاسود «سنگی که در خانه کعبه است» بوسیده می شود یا درب حرم امامان و ضریح آنان بوسیده می شود و اینها تمام به خاطر انتساب اینها به خداوند است چه اینکه روشن است که سنگ و چوب بدون انتساب به مقامی هیچگونه احترامی ندارد یادآوری این نکته لازم است که هر احترام و تعظیمی پرستش نیست. پرستش تعظیم خاصّی است که تنها برای خدا انجام می گیرد و بوسیدن اشیاء مذکور عنوان پرستش را ندارد.

« بخش پرسش و پاسخ »
با اینکه ستایش فقط از آن خدا است پس این درست است که برای حرمهای امامان گنبد می سازند و آن را از طلا می گیرند و مانند بت می سازند؟اگر منظور از ستایش، ستایش در حدّ پرستش باشد معلوم است پرستش از آن خداست و هیچ کس غیر خدا شایسته پرستش نیست. ولی ساختن گنبد و پوشیدن آن به طلا پرستش نیست. و اگر منظور از ستایش، ستایش در حدّ احترام و تعظیم و بزرگداشت است که احترام و تعظیم برای غیر خدا به خاطر انتساب به خدا اشکالی ندارد بلکه پسندیده و مطلوب است و ساختن گنبد و چیزهای دیگر برای امام به عنوان تعظیم و احترام است و عنوان پرستش ندارد.
بنابراین؛ نباید آن را با بت پرستی مقایسه کرد زیرا بت پرستی شرک است و پرستش غیر خدا محسوب می شود بر خلاف این گونه احترامات که هیچ جنبه پرستش ندارد. بل یک عمل اخلاقی مثبت است. چنان که بی احترام نسبت به اشخاص که سزاوار احترامند سوء خلق بوده و در نزد عقلاء مورد مذمّت است.

« بخش پرسش و پاسخ »
وظیفه امام در برابر امّت و وظیفه امّت در برابر امام چیست؟چون ائمه معصومین«علیهم السلام» جانشینان رسول اکرم می باشند و وظیفه آنها در برابر امّت همان وظیفه رسول اکرم«صلی الله علیه وآله» می باشد که عبارت است هدایت و تبیین معارف الهی و پاسداری از دین خداوند و سرپرستی و زعامت جامعه اسلامی است.
وظیفه امّت در برابر امام نیز همان وظایف مردم در عصر رسول اکرم«صلی الله علیه وآله» بوده است که خداوند در قرآن می فرماید، باید آنچه که رسول اکرم می گوید اطاعت کنید و تسلیم فرامین او باشید و در برابر امر و حکم او کسی حقّ اختیار و عصیان ندارد. زیرا که طبق فرمایش رسول گرامی نفس حضرت پیامبر و حضرت امیر و ائمه اطهار یکی است و تمام آنها نور واحدی هستند و چون پیامبر بر نفوس تمامی امّت ولایت دارد «ألست اولی بکم من انفسکم؛ آیا من از شما به خود شما سزاوارتر نیستم» پس ائمه معصومین نیز این ولایت بر نفوس را دارند در نتیجه تمامی وظائف امّت در برابر رسول اکرم عیناً وظائف امّت است در برابر ائمه معصومین«علیهم السلام».
حضرت علی«علیه السلام» در نهج البلاغه این حقوق متقابل را به صورت بسیار مختصری بیان می فرماید: حضرت در خطبه 34 نهج البلاغه صبحی صالح می فرماید:
«ایّها الناس، انّ لی علیکم حقّاً، و لکم علّی حق.
فامّا حقّکم عَلیّ فالنصحیة لکم، و توفیر فئیکم علیکم، و تعلیمکم کیلا تجهلوا، و تاریبکم کیما تعلموا، و امّا حقّی علیکم فالوفاء بالبیعة، والنصیحةُ فی المشهد و المغیب، والاجابة حین ادعوکم، والطاعةُ حین آمُرکُم؛ ای مردم به درستی نسبت به شما بر من حقوقی است و نسبت به من نیز بر شما حقوقی است. امّا حق شما بر من، این است که شما را نصیحت و راهنمایی کنم و رساندن غنیمت و حقوق است به شما به تمامی و شما را علم بیاموزم تا جاهل نمانید و تربیت کنم تا عالم و آگاه شوید. امّا حق من بر شما این است که به پیمان خود وفا کنید و و اخلاص و دوستی در پنهان و آشکار و زمانی که شما را دعوت می کنم(برای جنگ و یا امور مهم) اجابت کنید. و زمانی که به شما امر می کنم اطاعت کنید».

« بخش پاسخ به سؤالات »
چرا در تعطیلی تولد و شهادت امامان معصوم«علیهم السلام» فرق می گذارند؟مسأله تعطیلی در تولد و شهادت برخی از ائمه«علیهم السلام» از امور اعتباری و قراردادی نظام دولتی است. دولت ملاحظه کرده که اگر بخواهد تمام تولدها و وفات ائمه«علیهم السلام» را تعطیل اعلام کند. قهراً وقفه در کارهای اداری و رسیدگی به امور معاش و فرهنگی و غیره مردم و... ایجاد می شود. و ائمه«علیهم السلام» به آن راضی نیستند. و از طرف دیگر برخی از وقایع تاریخی در تولّد و شهادت برخی از ائمه بزرگوار مانند روز عاشورا و یا تولد حضرت امیر«علیه السلام» و یا نقش عظیم امام جعفر صادق«علیه السلام» را در احیاء تشیع و احکام و معارف اسلامی و... نمی توان نادیده گرفت و به همین جهت به تعطیلی آن قسم که از نظر حوادث و وقایع تاریخی دارای اهمیّتی بیشتری بوده، اعلان تعطیلی کرده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا سلام دادن به سه امام بزرگوار دلیل خاصّی داریم؟درباره سلام دادن به امام حسین«علیه السلام» و حضرت رضا«علیه السلام» و امام زمان«علیه السلام» بعد از نمازها دلیل خاصّی به نظر ما نرسیده است البته این سه امام بزرگوار دارای مناسبت می باشند مانند این که امام حسین«علیه السلام» امامی است که اساس نهضت کربلا را بنیان نهاده و شیعه با ذکر و نام آن بزرگوار مانوس است و امام رضا«علیه السلام» هم تنها امامی است که در کشور ایران وجود دارد و این افتخاری است بزرگ که ایرانیان آن را دارند که باید مزار مقدّس این امام بزرگ را ارج نهند و از آن حدّاکثر استفاده را ببرند و امام زمان«علیه السلام» هم امام حی انسانها است که واسطه فیض خداوند در کل آفرینش و ولی نعمت انسانها است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا تعطیلی در ایّام ولادت یا شهادت ائمه«علیهم السلام» نوعی تعظیم شعائر است؟شکی نیست که باید در موقع سالگرد شهادت تمام امامان«علیهم السلام» بلکه تولّد آنان هم شیعه مراسمی را به عنوان احترام و بزرگداشت آنان برگزار کند گرچه تعطیل نوعی احترام و بزرگداشت به شمار می آید که در مورد بسیاری از امامان ما این نوع از احترام چه به صورت رسمی و چه غیر رسمی در بسیاری شهرها وجود دارد و لکن وظیفه این است که برنامه هایی طرح، شود مانند اینکه مجالسی تشکیل شود و با سخنرانی و یادآوری شرح زندگی و مصائب و فداکاریهایی آنان شناخت بیشتری درباره آن امامان«علیهم السلام» فراهم گردد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا بهتر نیست بودجه تبلیغات، جشنها یا سایر مراسم صرف امور دیگری شود؟باید توجّه داشت که تعظیم شعائر دینی از مهم ترین وظائف هر مسلمان و بلکه بر شیعه ای است، اگر ما معتقدیم که به فرموده امام خمینی«رحمه الله» «محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است» و اگر می دانیم که دشمنان خاندان پیامبر«صلی الله علیه وآله» سعی داشتند اسلام را از اساس نابود کنند، امّا امام حسین«علیه السلام» با فداکاری و شهادت اهل بیت و یارانش، سبب احیای دین رسول اکرم«صلی الله علیه وآله» و شریعت اسلام شد؛ باید بپذیریم که زنده نگه داشتن و گرامی داشتن عاشورا در واقع احیای اسلام و مکتب قرآن است، آن گاه به جای مخالفت با این امور، تلاش و اندیشه خود را در این مسیر خواهیم انداخت که بر شکوه و کار آمدی آن بیفزاییم.
آری، این که چگونه باید به تعظیم و تکریم شعائر مذهبی پرداخت، جای بحث و گفتگوی بسیار دارد؛ ولی مسلّماً اصل این مراسم چه در شهادت ها و چه در تولّدها و جشنها باید به شیوه ای بسیار باشکوه باشد، شیوه ای که خاطرات و یادهای چهارده قرن را همچنان تا قیام حضرت حجّة«علیه السلام» به بهترین نحو زنده و پوینده نگه دارد. تا اسلامی که با همین عزاداریها و یا جشن تولّد ائمه«علیهم السلام» به ما رسیده است به نسلهای بعد منتقل شود؛ که حیات دین به حیات شعایر الهی است.

« بخش پاسخ به سؤالات »

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی