ماهیت عصمت

پرسشپاسخ
آیا خداوند و یا فرشتگان پیامبر را از خطا و اشتباه محفوظ می دارد و یا عقل و بصیرت امامان است که آنرا حفظ می کند؟این صحیح است که عصمت را می توان نوعی بینش کامل در پیامبر و امامان دانست که براساس آن معصیت و گناه از آنان صادر نمی شود اما باید توجه داشت که این بینش یک موهبت الهی است که خداوند به آنان داده است و این بینش در افراد عادی و معمولی وجود ندارد! البته وجود این امتیاز و موهبت بی جهت و گزاف نیست بلکه خدا می داند که پیامبران و امامان«علیهم السلام» چنانچه دارای مقام عصمت هم نبودند در مراتب فداکاری و بندگی خدا و اخلاص از دیگران پیشقدم بودند از این رو موهبت عصمت را به آنان اختصاص داده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
عصمت چیست؟عصمت و مصونیت از گناه امری(اکتسابی نیست بل موهبتی است الهی که افرادی که لائق آن بوده اند خداوند با آنان موهبت کرده - است و چون خداوند دارای علم گسترده و غیر محدود است به لیاقت انسانها آگاهی کامل دارد از این رو آنان را که شایستگی آن را داشته باشد با این امتیاز تخصیص می دهد و با وجود این نیرو دیگر اختیار گناه و معصیت از آنان صورت نمی گیرد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
درباره بینش عمیق پیامبران که یکی از علل عصمت آنان شمرده شده توضیح دهید؟این بینش عمیق حاکم بر تمام غرائز و تمایلات انسانی است در مورد انسانهای معمولی و عادی که از علم و تقوی برخوردارند می بینیم و آگاهی آنان در حساس ترین لحظات زندگی در صحنه های شهوت انگیز چگونه آنان را از سقوط اخلاقی حفظ کرده و مصونیت بخشیده است بینش عمیق پیامبر به طریق اولی می تواند آنان را مصونیت بخشد چنانکه حضرت یوسف«علیه السلام» در پرتو همین نیرو دامن پاک خویش را به گناه نیالود و خویشتن را از سقوط و اقدام به گناه دور ساخت و این کار چون با اختیار در پرتو قدرت روحی و معنوی صورت می گیرد عقده در انسان به وجود نمی آورد زیرا عقده در صورتی به وجود می آید که اقدام نکردن از روی عجز و ناتوانی باشد در حالی که اقدام نکردن به گناه در چنین صحنه هایی از روی قدرت روحی و نیز معنوی است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا وجود برخی از ویژگی های غیر عادی در انبیاء و امامان آنان را از جنس انسان بودن و در نتیجه الگو بودن برای دیگر انسان ها خارج نمی کند؟در اینکه پیامبران و امامان«علیه السلام» و جمیع رهبران الهی از جنس انسان بوده اند شکی نیست بدین معنی که دارای عقل و اختیار بوده و غرایزی که در وجود انسانها هست در آنان نیز بوده است وجود برخی از ویژگیهای غیر عادی که در دیگر انسانها نیست آنان را از انسان بودن خارج و ملحق به فرشتگان می سازد.
بنابراین مانعی ندارد که خداوند برخی از افراد انسان را به عنایات خاص و موهبت های مخصوص و ویژه ای ممتاز ساخته و آنان را رهبر دیگر انسانها قرار دهد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
عصمت در پیامبر و امام چه معنی دارد؟آنچه ممکن است در این رابطه از ادله عصمت استفاده شود این است که عصمت نوعی آگاهی و بینش است که براساس آن شخص معصوم زشتی گناه و معصیت در نظر او به گونه ای روشن است که با وجود آن به هیچ وجه از روی اختیار اقدام به انجام آن نمی نماید. و در اثر همین آگاهی و بینش دچار اشتباه و خطا نیز نمی گردد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
مقام عصمت برای پیامبران و امامان اکتسابی است یا اعطایی؟بینش کامل و عمیقی که نسبت به مصالح و مفاسد زشتی و زیبایی کارها به پیامبران و امامان داده شده موهبتی است که از جانب خداوند به آنها که در اثر همین موهبت هیچگاه آلوده ی به گناه نشده اند.
البته به طوری که از دلیل های عقلی و نقلی به دست می آید خداوند هر موهبتی را که به هر انسانی عنایت کرده بر اساس قابلیت و شایستگی او - بوده است و در مورد پیامبران و امامان نیر همین طور است یعنی نیروی عصمتی که به آنان داده نشود باز هم با دیگران فرق خواهند داشت - یعنی فداکاری و استقامت و انجام وظیفه و به طور کلی شایستگی آنان از - دیگران بیشتر خواهد بود.
این جمله در دعای ندبه گویای همین حقیقت است:
«و شرطت علیهم الزهد فی درجات هذه الدنیا الدنّیه.......و علمت منهم الوفاء به فقبلتهم و قربتهم؛ بر آنان زهد در دنیا را شرط کردی و آنان این شرط را پذیرفتند و دانستی که به این پیامبران وفادار خواهند بود آنگاه آنان را پذیرفتی و مقرب درگاه خویش ساختی».
بنابراین الطاف خاصّ خداوند درباره ی پیامبران و امامان راستین بدان جهت بوده که می دانسته آنان در راه بندگی از هیچ کوششی فروگذار نمی کنند و خود لیاقت این مقام را دارا هستند.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا پس از پیامبران و معصومان چهارده گانه«علیهم السلام» کسی دیگر نیز در این جهان معصوم نیست؟عصمت، موهبتی ویژه است که خداوند به برخی بندگان خود داده است. این کسان، شماری محدود بوده اند و عصمت آنان با دلایل عقلی و دلایل شرعی ثابت شده است که این امر در دیگر انسانها منتفی است و دلیلی بر عصمت آنان در دست نیست.

« بخش پاسخ به سؤالات »

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی