ابراهیم علیه السلام / مقام ابراهیم علیه السلام

پرسشپاسخ
اگر بگوییم ابراهیم«علیه السلام» یهودی و نصرانی نبوده، چون تورات و انجیل بعد از او نازل شده است؛ پس ابراهیم«علیه السلام» مسلمان هم نبوده؛ زیرا قرآن بعد از او نازل شده است. با این وصف چگونه در قرآن(1) مسلمان به حساب آمده است؟این مسلّم است که یهودی و نصرانی شدن پس از تورات و انجیل مطرح است؛ بنابراین تا قبل از نزول تورات و انجیل یهودی و نصرانی بودن معنا ندارد و به همین دلیل نباید ابراهیم را یهودی و نصرانی دانست؛ ولی تعبیر مسلم درباره هر کسی که آیین حق را پذیرفته و به عبارت دیگر در برابر خداوند تسلیم باشد به کار می رود.
اساساً این که قرآن مجید می فرماید: «ان الذین عندالله الاسلام؛(2) همانا دین نزد خدا اسلام است» اصلی کلّی که شامل تمام زمانها و مکانها می شود؛ بر این اساس تمام پیامبران الهی مردم را به اسلام دعوت می کردند. آیین ابراهیم«علیه السلام» هم در واقع اسلام و تسلیم در برابر خداوند بوده، دین حضرت موسی«علیه السلام» [یهودیت ] و آیین حضرت عیسی«علیه السلام» [نصرانیّت ] هم اسلام بوده است؛ چنانچه آیین حضرت محمّد«صلی الله علیه وآله» هم اسلام می باشد.
در قرآن مجید از زبان فرعون نقل شده که وی وقتی خویش را در آغوش امواج سهمگین دید گفت: «آمنت انه لا اله الا الذی آمنت به بنو اسرائیل و انا من المسلمین؛(3) ایمان آوردم که خدایی نیست جز خدایی که بنی اسرائیل به او ایمان آوردند و من از مسلمانان می باشم».
با این گفته حضرت موسی«علیه السلام» به قومش که: «یا قوم ان کنتم آمنتم بالله فعلیه توکلوا ان کنتم مسلمین؛(4) ای قوم من ! چنانچه شما به خدا ایمان آورده اید؛ بر او توکل کنید.»
بنابراین حضرت ابراهیم«علیه السلام» مسلمان است؛ گرچه در آن زمان پیامبر آخرالزمان نیامده و قرآن مجید نازل نشده بود.
بر این اساس، دین نزد خداوند تنها اسلام است که شرایع مختلف همه در آن مشترک هستند؛ معارفی مانند توحید، اعتقاد به وحی، معاد و نیز احکام و دستورالعمل هایی مانند نماز، روزه، حج، جهاد و... که در شرایع مختلف مشترک بوده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »
1) سوره آل عمران، آیه 67.
2) سوره آل عمران، آیه 19.
3) سوره یونس، آیه 90.
4) سوره یونس، آیه 84.
با اینکه ملکوت آسمانها و زمین مشهود حضرت ابراهیم«علیه السلام» بوده است، چگونه از خداوند شهود کیفیت زنده شدن مردگان را تقاضا کرد؟حضرت ابراهیم«علیه السلام» از پیامبران اولوالعزم و دارای شریعت مستقل است. وجود چنین مقامی برای آن حضرت حاکی از ایمان، یقین و وابستگی خالص او در مقام اندیشه و عمل به دستورات خداوند متعال می کند. چه اگر غیر از این بود، برای نبوّت و امامت قابلیّت نداشت. و به لحاظ وجود ایمان خالص، ملکوت آسمانها و زمین - در واقع جهان هستی - مشهود او بود و آن حضرت«علیه السلام» از عالی ترین معرفت و شناخت نسبت به دنیا و آخرت و زنده شدن مردگان برخوردار بوده؛ ولی اینکه آن حضرت«علیه السلام» گفته: «ایمان دارم؛ لکن می خواهم دلم آرامش پذیرد» منظور وی این بود که می خواست ببیند خدا با اجزای مردگان چه می کند که زنده می شوند و از این راه، به مرتبه عالی تری از معرفت و اطمینان قبلی بیشتری دست یابد. وی می خواهد فعل خداوند متعال را درباره احیای مردگان مشهود خود قرار دهد. و این حقیقت قابل حسّ نیست هر چند از امور حسّی جدا نیست.
به هر حال، حضرت ابراهیم«علیه السلام» که عالم به ملکوت آسمان ها و زمین بوده، می خواست عالم به کیفیّت فعل خداوند در احیای مردگان باشد. به تعبیر علّامه طباطبایی«رحمه الله» حضرت ابراهیم«علیه السلام» مرتبه «حق الیقین» را درخواست کرده بود.

« بخش پاسخ به سؤالات »

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی