خیر و خیرات
| پرسش | پاسخ |
| ارزش خدمات و صدقات چیست؟ | در کتاب وسائل الشیعه باب هایی با عنوان «ابواب فعل المعروف» آمده که در آنها احادیثی درباره ارزش صدقات و خدمات اجتماعی از پیامبر و امامان معصوم«علیهم السلام» روایت شده است. در روایتی از پیامبر«صلی الله علیه وآله» چنین نقل شده است: «هر کار نیکی صدقه است و کسی که مردم را بر کار نیک دلالت می کند همچون کسی است که خود، آن را انجام می دهد. خدا یاری کننده اندوهگینان را دوست می دارد». امام صادق«علیه السلام» فرمود: «هر مؤمنی که به برادر مؤمن خویش نیکی کند، به پیامبر خدا نیکی کرده است». علی«علیه السلام» در نهج البلاغه فرموده است: «هر که با دست کوتاه بدهد با دست بلند دریافت خواهد کرد». سیّد رضی، شارح نهج البلاغه معتقد است که منظور از «دست» در اینجا «نعمت» است و در این عبارت میان نعمت بنده و نعمت خدا - که به عنوان پاداش آن را دریافت می کند - فرق گذاشته شده است: از نعمت بنده به «دست کوتاه» و از نعمت خدا به «دست بلند» تعبیر شده است. لطافت تعبیر این جمله کوتاه در این است که انسان براساس امکان محدود خویش به دیگران کمک می کند، ولی خداوند دارای امکانی گسترده و قدرتی غیرمحدود در کمک به دیگران است. در حدیث دیگری امام صادق«علیه السلام» می فرماید: «بهشت را دری است که نام آن «باب المعروف»(دروازه نیکی) است؛ از این در داخل نمی شوند مگر افرادی که با دیگران به نیکی رفتار کنند». در روایت دیگری که در آن امام صادق«علیه السلام» وصیّت پیامبر«صلی الله علیه وآله» به علی«علیه السلام» را از زبان اجدادش نقل می کند آمده است که پیامبر فرمود: «ای علی! چهار فضیلت است که در هر کس باشد خداوند خانه ای در بهشت برای او می سازد: یتیمی را پناه دادن؛ بر ضعیفی رحمت آوردن؛ مهربانی با پدر و مادر؛ مدارا با مملوک». سپس فرمود: «ای علی! هر که یتیمی را از مال خود بی نیاز کند، بهشت بر او واجب می شود. ای علی! هر که مهربانانه دست بر سر یتیمی بکشد، خداوند در روز قیامت برای او به ازای هر مویی که دست او بر آن کشیده شده است، نوری به او عطا می فرماید». در حدیث دیگر امام صادق«علیه السلام» از پدرانش از پیامبر«صلی الله علیه وآله» روایت می کند که پیامبر فرمود: «عیسی بن مریم«علیه السلام» بر قبری گذشت که صاحب آن را عذاب می کردند. سال دیگر که بر آن مزار گذشت، عذاب از آن شخص برداشته شده بود. گفت: پرودگارا! سال گذشته این مرده عذاب می شد و اکنون عذاب از وی برداشته شده است. خداوند به او وحی کرد که: ای روح خدا! فرزند شایسته این شخص راهی را اصلاح کرد و یتیمی را پناه داد. در برابر کار فرزند، پدر را آمرزیدم». در این حدیث می بینیم که ارزش خدمات فرزند نه تنها برای خود که در آمرزش پدر نیز مؤثّر است. در روایت دیگر امام صادق«علیه السلام» از قول پیامبر«صلی الله علیه وآله» فرمود: «انسان ها عائله خداوند به شمار می آیند و محبوب ترین مردم در نزد خدا کسانی هستند که بیشتر به عائله خداوند سود برسانند و خانواده ها را خوشحال سازند». در حدیثی دیگر آمده است که از پیامبر پرسیدند: «خداوند چه کسانی را بیشتر دوست می دارد؟» فرمود: «آنان را که نفعشان به مردم بیشتر است». نیز از امام صادق«علیه السلام» روایت شده که درباره سخن خداوند از زبان حضرت عیسی «وَجَعَلَنی مُبارَکاً اَیْنَما کُنْتُ»، فرمود: «منظور این است که مرا دارای نفع بسیار(برای دیگران) قرار داده است». « بخش پاسخ به سؤالات » |
| هنگامی که احساس و عواطف انسان در کمک و یاری دیگران به خاطر عدم توانایی بر آن جریحه دار می شود چه باید کرد؟ | باید توجّه داشته باشیم که احساس عاطفی در بسیاری از مواقع باعث رنجها و مانع در رسیدن به واقعیت می شود، به همین جهت، احساس عاطفی باید به وسیله عقل و دین رهبری شود. و احساس عاطفی تا مرزی صحیح و عاقلانه است که سبب رنجشهای روحی و عقده های روانی و نگرانی و اضطراب نشود. اظهار احساس عاطفی باید سبب آرامش روحی شود. و آنجایی که بین دو یا چند مورد تزاحم پیدا شود باید به موردی که از نظر عقل و دین با اهمیت تر هست، توجه کنیم. و ترک موارد دیگر به جهت نداشتن قدرت انجام آن، اشکالی ندارد. به همین خاطر در قرآن می خوانیم: «لایکلف الله نفساً الا وسعها؛(1) خداوند هیچ کس را بیش از توانایی اش، تکلیف نمی کند.» یعنی اجرای وظایف در مدار توانمندیهاست. « بخش پاسخ به سؤالات » 1) سوره بقره، آیه 28. |
| ارزش خدمات و صدقات چیست؟ | در کتاب وسائل الشیعه باب هایی با عنوان «ابواب فعل المعروف» آمده که در آنها احادیثی درباره ارزش صدقات و خدمات اجتماعی از پیامبر و امامان معصوم«علیهم السلام» روایت شده است. در روایتی از پیامبر«صلی الله علیه وآله» چنین نقل شده است: «هر کار نیکی صدقه است و کسی که مردم را بر کار نیک دلالت می کند همچون کسی است که خود، آن را انجام می دهد. خدا یاری کننده اندوهگینان را دوست می دارد». امام صادق«علیه السلام» فرمود: «هر مؤمنی که به برادر مؤمن خویش نیکی کند، به پیامبر خدا نیکی کند ، به پیامبر خدا نیکی کرده است». علی«علیه السلام» در نهج البلاغه فرموده است: «هر که با دست کوتاه بدهد با دست بلند دریافت خواهد کرد». سیّد رضی، شارح نهج البلاغه معتقد است که منظور از دست در اینجا «نعمت» است و در این عبارت میان نعمت بنده و نعمت خدا - که به عنوان پاداش آن دریافت می کند -، فرق گذاشته شده است: از نعمت بنده به «دست کوتاه» و از نعمت خدا به «دست بلند» تعبیر شده است. لطافت تعبیر این جمله کوتاه در این است که انسان براساس امکان محدود خویش به دیگران کمک می کند ولی خداوند دارای امکانی گسترده و قدرتی غیرمحدود در کمک به دیگران است. در حدیث دیگری امام صادق«علیه السلام» می فرماید: «بهشت را دری است که نام آن «باب المعروف»(دروازه نیکی است از این در داخل نمی شوند مگر افرادی که با دیگران به نیکی رفتار کنند. در روایت دیگری که در آن امام صادق«علیه السلام» وصیّت پیامبر«صلی الله علیه وآله» به علی«علیه السلام» را از زبان اجدادش نقل می کند آمده است که پیامبر فرمود: «ای علی! چهار فضیلت است که در هر کس باشد خداوند خانه ای در بهشت برای او می سازد. 1. یتیمی را پناه دادن؛ 2. بر ضعیفی رحمت آوردن؛ 3. مهربانی با پدر و مادر؛ 4. مدارا با مملوک». سپس فرمود: «ای علی! هر که یتیمی را از مال خود بی نیاز کند بهشت بر او واجب می شود. ای علی! هر که مهربانانه دست بر سر یتیمی بکشد، خداوند در روز قیامت برای او به ازای هر مویی که دست اوی بر آن کشیده شده است، نوری به اوی موهبت می فرماید». در حدیث دیگر امام صادق«علیه السلام» از پدرانش از پیامبر«صلی الله علیه وآله» روایت می کند که پیامبر فرمود: «عیسی بن مریم«علیه السلام» بر قبری گذشت که صاحب آن را عذاب می کردند. سال دیگر که بر آن مزار گذشت، عذاب از آن شخص برداشته شده بود. گفت: پرودگارا! سال گذشته این مرده عذاب می شد و اکنون عذاب از وی برداشته شده است. خداوند به او وحی کرد که ای روح خدا! فرزند شایسته این شخص راهی را اصلاح کرد و یتیمی را پناه داد. در برابر کار فرزند، پدر را آمرزیدم». در این حدیث می بینیم که ارزش خدمات فرزند نه تنها برای خود که در آمرزش پدر نیز مؤثّر است. در روایت دیگر امام صادق«علیه السلام» از قول پیامبر«صلی الله علیه وآله» فرمود: «انسان ها عائله خداوند به شمار می آیند و محبوب ترین مردم در نزد خدا کسانی هستند که بیشتر به عائله خداوند سود برسانند و خانواده ها را خوشحال سازند». در حدیثی دیگر آمده است که از پیامبر پرسیدند خداوند چه کسانی را بیشتر دوست می دارد، فرمود: آنان را که نفعشان به مردم بیشتر است». نیز از امام صادق«علیه السلام» روایت شده که درباره سخن خداوند از زبان حضرت عیسی «وَجَعَلَنی مُبارَکاً اَیْنَما کُنْتُ»، فرمود: منظور این است که مرا دارای نفع بسیار(برای دیگران) قرار داده است. « بخش پاسخ به سؤالات » |
موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی
English (UK) 
Persian (IR)