میزان

پرسشپاسخ
میزان در قیامت چیست؟یکی از موضوعات مربوط به قیامت، موضوع میزان است. که در قرآن و روایات بسیار به چشم می خورد. میزان به معنای وسیله سنجش است. در قرآن می خوانیم: «وَانزلنا معهم الکتاب و المیزان(1)؛ و با آنان کتاب و میزان را فرو فرستادیم.»؛ یعنی پیامبران«علیهم السلام» قانون و ملاک باز شناختن حق از باطل و سنجش خیر و شر را برای مردم آورده اند.
میزان در قیامت وسیله سنجش اعمال مردم است و لازم نیست میزان مانند ترازویی باشد که در دنیا می بینیم.
معنای میزان
معنای حقیقی میزان، وسیله سنجش است؛ با هر وسیله ای که خدای متعال بخواهد باشد. در قیامت نیز کار انسان را با حق می سنجند: «والوزن یَوْمَئِذٍ الحقّ(2)»؛ زیرا اساس آن روز بر حق است: «ذلک الیوم الحَقّ»(3) در روایاتی می خوانیم که میزان اعمال، پیامبران و (اوصیاء) جانشینان آنهایند. زیرا آن بزرگواران به مقام والای انسانیّت رسیده اند و کارهایشان نمونه آرمانی است و حق عمل نیک را از نظر اخلاص و نوع و روش تداوم انجام داده اند و مردم را با اعمال آن بزرگواران می سنجند(4).
از این رو، در زیارت حضرت علی امیرالمؤمنین«علیه السلام» می خوانیم: «السلام علیک یا میزان الاعمال؛ سلام بر تو ای وسیله سنجش اعمال!»
میزان برای چه کسانی به کار می رود؟
بنابر روایات، میزان برای مؤمنان به کار می رود، کسانی که مشرکند و یا اعمالشان همچون کف روی آب بی حقیقت است و یا با گناهانی که مرتکب شده اند، تمام کارهای خوبشان را تباه کرده اند، برای آنان وزن و میزانی نخواهد بود: «فحبطت اعمالهم فلا نقیم لَهم یوم القیامة وَزْناً(5)». در حدیث می خوانیم برای رهبران گمراه کننده نیز وزن و میزانی در قیامت نخواهد بود، زیرا آنان چنان رسوایند که نیازی به حساب و کتاب و سنجش ندارند.(6)
و در کتاب کافی از امام سجاد«علیه السلام» نقل شده که برای مشرکان ترازوی عدل نصب نمی گردد و نامه عملشان نیز در قیامت گشوده نمی شود و سنجش و حساب و کتاب، ویژه مسلمانان است.



1) سوره حدید، آیه 25.
2) سوره اعراف، آیه 7.
3) سوره نباء، آیه 39.
4) بحارالانوار، ج 7، ص 249.
5) سوره کهف، آیه 105.
6) این حدیث از حضرت امیرالمؤمنین علی«علیه السلام» است که در تفسیر صافی، ذیل آیه 105 سوره کهف از کتاب احتجاج نقل شده است.


« بخش پاسخ به سؤالات »
اینکه گفته می شود میزان حق است به چه معناست؟میزان در جهان دیگر حق است. به این معنا که کار هر کسی با حق سنجیده می شود. به هر نسبت که کار مطابق با حق باشد شایسته ثواب، و به هر نسبت که مخالفت با حق باشد، سزاورا کیفر خواهد بود. در احادیث می خوانیم که علی«علیه السلام» میزانِ اعمال است(7) و این بدان جهت است که علی«علیه السلام» با حق ملازم بود. از این رو معیار برای سنجش اعمال قرار گرفته است.



7) در زیارت حضرت علی«علیه السلام» می خوانیم:السلام علیک یا میزان الَاْعمال؛ سلام بر تو ای کسی که وسیله سنجش اعمال ما در روز قیامت هستی.
ر.ک: زیارت مخصوص که به مناسبت تولّد پیامبر«صلی الله علیه وآله» برای حضرت علی«علیه السلام» وارد شده است.


« بخش پاسخ به سؤالات »
کسی که میزان اعمال خوب و بدش مساوی باشد وظیفه او در آخرت چیست؟این پندار و دید ما است که با وجود اعمال بد خیال می کنیم که اعمال خوب هم داریم. شما سرمایه ای از یخ را در بیابان تفیده تابستان بدون حفظ آن در مقابل تابش خورشید تا چه اندازه ای سرمایه می دانید؟
این مانند شخصی است که انار می ربود و مقداری را به مساکین داده بقیه را خود برمی داشت و در جواب اعتراض که این چه کاری است؟ گفته بود که خداوند ثواب را 10 برابر و گناه را یک برابر می دهد من با دادن مقداری از انار جبران آن گناه را به سبب چند برابر بودن ثواب خواهم نمود.
بدین جهت است که حضرت در دعا می فرمایند خدایا تو ما را به عدل خود نسنج بلکه با فضل و کرامت عمل نما. اگر حساب اعمال پیش آید و دقّت خواهیم یافت که آنچه ثواب بوده نقشی بوده از اعمال ما نه مطلوب خدا. البته او رؤف است و رحیم و همیشه رحمتش بر غضبش غالب.



« بخش پاسخ به سؤالات »

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی