زمین / حرکت زمین

نوشته شده توسط Super User. ارسال شده در جهان ماده

پرسش	پاسخ
شب و روز برای چیست؟	در قرآن مجید آمده است: «هو الذی جعل لکم اللیل لتسکنوا فیه و النهار مبصرا..؛ اوست خداوندی که برای شما، شب را وسیله سکون و آرامش و روز را وسیله بینایی قرار داده». بنابراین، شب که موقع تاریک شدن زمین است، برای استراحت انسان قرار داده شده تا وسیله ای برای آرامش باشد و روز برای فعالیت و تلاش انسان قرار داده شده است. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا در قرآن مجید درباره حرکت زمین به دور خورشید اشاره ای شده است؟	در آیات متعددی از قرآن مجید به حرکت زمین به درو خورشید اشاره شده است: «الم نجعل الارض کفاتا؛(1) آیا زمین را پرنده ای سریع السیر نیافریدیم». این آیه، پرده از چهره دو اصل مهم علمی بر می دارد: 1. حرکت سریع زمین؛ 2. نیروی جاذبه زمین. زیرا زمین در این آیه به پرنده ای تشبیه شده است که به هنگام پرواز بال های خود را جمع می کند.(2) گرچه زمین بال ندارد، ولی دارای نیرویی بهتر و قوی تر از بال، یعنی نیروی جاذبه می باشد که اعتدال و نظم آن را در حرکات گوناگون حفظ می نماید. در آیه دیگری آمده است: «الذی جعل لکم الارض مهدا». در این آیه زمین به عنوان گهواره انسان ها بیان و حرکت زمین تاییده شده است که این آیات، جزو معجزات علمی قرآن به شمار می رود. « بخش پاسخ به سؤالات » 1) سوره المرسلات، آیه 25. 2) کفات به معنی سرعت پروا
آیا کروی بودن زمین و اینکه در عین حال، به سرعت به دور خود می گردد، از نظر علمی مسلم است یا هنوز، به صورت فرضیه است؟ و در صورتی که واقعاً زمین در گردش است، چه آثار علمی و حسی دارد؟ آیا در قرآن و روایات اسلامی مطلبی در تایید این موضوع وجود دارد؟	کروی بودن زمین و حرکت آن، هر دو امروزه از مسائل مسلم علمی محسوب می شوند که استدلالهای مختلفی برای آن ذکر شده است. روشن ترین استدلال حرکت زمین، همان «استدلال پاندول» است؛ به این ترتیب که جسم سنگینی را به وسیله ریسمان، به نقطه بلندی آویزان می کنند، به طوری که با کمال آزادی بتواند حرکت کند، هنگامی که این جسم را به حرکت درآورند تا مدّت زیادی به حرکت خود ادامه می دهد، در این حال اگر زمین ساکت و بی حرکت باشد باید جسم مزبور روی یک خط معیّن رفت و آمد کند؛ ولی تجربه نشان می دهد که حرکت این جسم روی یک خط معیّن نخواهد بود و بتدریج انحراف از خط اوّل زیادتر می گردد. این آزمایش نشان می دهد که زمین، دائماً از طرف معینی به طرف دیگر حرکت می کند، جهت این حرکت را هم که از طرف غرب به شرق است می توان از روی همان خطوط تعیین نمود. همچنین آزمایش نشان می دهد که اگر سنگی را از نقطه مرتفعی آهسته رها کنند، کاملاً در خطی مستقیم بر روی زمین سقوط نمی کند، بلکه کمی به طرف مغرب می افتد و این خود نشان می دهد که زمین حرکت دورانی از طرف غرب به شرق دارد. امّا این که می بینیم ستاره «جدی» همواره در یک محل است، به خاطر این است که این ستاره به تقریب مقابل محور زمین قرار دارد؛ بدیهی است، اگر کره ای را به دور محور خود بچرخانیم نقطه محور هموراه ثابت است؛ از این رو، ستاره جدی که ستاره قطبی است، همواره ثابت به نظر می رسد. امّا برخی از آیات و اخبار که نظریه حرکت زمین را تأیید می کنند چنین هستند: 1. «و تری الجبال تحسبها جامدة و هی تمّرمرّ السحاب صنع الله الذی اتقن کل شی ء(3)؛ یعنی کوه ها را می بینی و تصوّر می کنی که آن ها بر جای خود ایستاده اند در حالی که آن ها بسان ابرها درگذرند، این مصنوع خدایی است که آفرینش هر چیزی را استوار نموده است.» گاهی تصوّر می شود که این آیه مربوط به اوضاع قیامت است؛ یعنی انسان در روز رستاخیز کوهها را چنین می بیند، ولی جمله «صنع اللَّه الذی اتقن کل شی ء» این تصوّر را باطل می سازد؛ زیر این عبارت، با روز رستاخیز که روز دگرگونی منظومه شمسی است مناسب نیست و به عبارت روشن تر، ذیل آیه که خدا استحکام مصنوع خود را یادآوری می کند، با دوران برقراری نظام مناسب است، نه با دوران انقلاب. این آیه حاکی است که کوه ها در حال حرکتند، اگر چه در نظر ما ساکن و بی حرکت جلوه می کنند. ممکن است سؤال شود که چرا خداوند از حرکت کوه ها سخن گفته نه زمین، در صورتی که حرکت کوه ها تابع حرکت زمین می باشد؛ آیا شایسته نبود به جای حرکت کوه ها حرکت زمین را بیان می کرد؟ پاسخ این سؤال روشن است و آن این که گردش هر جسم کروی به واسطه دندانه ها و نقوش و رنگ هایی که بر روی آن کره ترسیم شده محسوس می گردد؛ به علاوه همیشه کوه مظهر عظمت و بزرگی است و به همین جهت، از آن نام برده شده است وگرنه، مسلم است که حرکت کوه ها بدون حرکت زمین معنی و مفهوم ندارد. نکته جالب این که در این آیه به جای «سکون» لفظ «جمود» را به کار رفته است؛ زیرا این لفظ در این مورد رساتر و برای بیان ردّ توهم سکون زمین گویاتر می باشد. امّا علّت این که خدا حرکت کوه ها را به حرکت ابرها تشبیه می کند، این است که حرکت زمین، خاموش، نرم، همواره و در عین حال سریع است؛ مانند حرکت ابرها. 2. «و الذی جعل لکم الارض مهدا(4)؛ خداوندی که زمین را برای شما گهواره قرار داده است.» قرآن زمین را به گهواره تشبیه می نماید؛ یکی از جهات تشبیه می تواند این باشد که همانطور که گهواره حرکت دورانی هموار و نرمی دارد زمین نیز دارای حرکت دورانی است(5). « بخش پاسخ به سؤالات » 3) سوره نمل، آیه 88. 4) سوره طه، آیه 4. 5) برای توضیح بیشتر و نیز آگاهی از روایات اسلامی در این زمینه نگاه کنید به: اسلام و هیئت، صص 191 تا 200.

موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی

اشتراک نشریات