محتضر
| پرسش | پاسخ |
| آیا حضور ائمه«علیه السلام» بالای همه محتضرها با توحید منافاتی ندارد؟ | آنچه از بیشتر احادیثی(1) که در این زمینه نقل شده استفاده می شود، این است که محتضر، روح پیامبر و امامان«علیهم السلام» را در اثر احاطه و نورانیتی که آنان دارند در هنگام قبض روح مشاهده می کند. آنچه با توحید منافات دارد اعتقاد این است که امامان«علیهم السلام» ذاتاً به همه چیز احاطه دارند، اما این که بگوییم خداوند به امامان وجود گسترده ای داده که می توانند بر بالین افراد محتضر - هر کجا باشند - حاضر شوند. و این سخن به هیچ وجه مخالف با توحید نیست. « بخش پاسخ به سؤالات » 1) بحارالانوار، ج 6. |
| دیدن حضرت امام علی«علیه السلام» هنگام مرگ چگونه امکان پذیر است؟ و آیا در عالم برزخ می توان پیغمبر اکرم«صلی الله علیه وآله» را زیارت کرد؟ | روایات بسیاری هست که انسان هنگام مرگ، پیغمبر و ائمه را می بیند و آن ها را می شناسد(2). اصل این مطلب برای شیعیان مسلم است ولی کیفیت و خصوصیات آن معلوم نیست. البته این امر ممکن است؛ زیرا خداوند می تواند پیغمبر اکرم«صلی الله علیه وآله» ائمه «علیه السلام»را به گونه ای مجسم کند که فقط محتضر آنها را ببیند. همان طور که شخص در خواب چیزهایی می بیند که افرادی که در کنار بستر او هستند نمی بیند. اگر پرسیده شود: اگر در آن واحد 1000 نفر در حال جان دادن باشند، چگونه همه می توانند پیغمبر و ائمه را با هم ببینند؟ باز می گوییم: «همچنان که ممکن است چند نفر در خواب یک چیز را ببینند، چند محتضر هم می توانند ائمه را ببینند. « بخش پاسخ به سؤالات » 2) بحارالانوار، جلد 6، باب 7. |
| سکرات موت، برزخ و قیامت کودکان چگونه است و این که آیا مانند افراد به تکلیف رسیده از ثواب برخوردار می شوند یا خیر؟ | باید توجه داشت که افراد به تکلیف نرسیده و یا آنانی که از وجود عقل محرومند و نیز افراد قاصر به طور تخصصی و از ابتداء خارج از بحث معاد هستند آن چنانکه در هنگام حیات مورد خطاب فعلی و تنجزّی خداوند متعال نمی باشد و آنانی مسؤلند که مکلف و عاقل بوده و در درک خطاب الهی و تکلیف شرعی قاصر نباشند بنابراین برای کودکان سکرات موت، برزخ و قیامت به آن معنایی که برای مکلفین وجود دارد نیست. و دیگر اینکه حالات آدمیان در سکرات موت، برزخ و قیامت و مسأله ثواب و عقاب وابسته به کیفیت اعمال، ایمان و کفر و اخلاقیات آنهاست به همین جهت کودکان، محرومین از وجود عقل و قاصرین خارج از این مطلب هستند البته قاصرین دارای عقل را شاید مکلف به مسایلی بدانیم که برای عقل انجام و ترک آنها بدیهی و روشن است و نیازی به بیان شرع ندارد (مانند ترک ظلم و اجراء عدالت) زیرا عقل رسول باطنی است. البته افراد فوق به جهت وجود روح مجرد، بعد از مرگ باقی اند و به تفضل الهی در جایگاه مناسب و شأن خودشان هستند. و باید توجه داشت، که بین کودکان متولد شده از کافرین و مسلمان تفاوت وجود دارد، چنانکه در میان کودکان مسلمان آنانی که از پدر و مادر صالح و خوب تولد یافته اند و احیاناً اعمال نیکی نیز انجام داده اند با آنانی که از پدر و مادر فاجر متولد شده باشند و یا اعمال زشتی را مرتکب شده باشند، تفاوت در مقام وجود دارد. و آن تفاوتها اولاً به لحاظ همان تفاوت در وجود تکوینی آنهاست. نه به لحاظ فعلیت ارادی مقام انسانی، شاید آن دسته از کودکانی که متوجه خوب و بد هستند. و به خوبیها عمل می کنند، هر چند مکلف نیستند ولی خداوند از روی تفضل به آنان ثواب بدهد. ولی آنان را به جهت انجام بدیها مؤاخذه نفرماید. زراره از امام باقر«علیه السلام»سوال کرد: مستضعف کیست؟ آن حضرت فرمودند: هو الذی لایهدی حیله الی الکفر فیکفر و لایهدی سبیلا الی الایمان، لایستطیع ان یؤمن ان یکفر فهم الصبیان ومن کان من الرجال و النساء علی مثل عقول الصبیان مرفوع عنهم القلم.(3) « بخش پاسخ به سؤالات » 3) اصول کافی، ج 2، ص 404. |
موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی
English (UK) 
Persian (IR)