مباحث کلی امامت / امت و امام / توسل

پرسشپاسخ
چرا بعضی از امامان«علیه السلام» حاجت می خواهند ولی حاجتشان برآورده نمی شود؟امامان معصوم«علیهم السلام» ما چون هادیان راه خدا و واسطه های فیض الهی و مقربان درگاه قدس ربوبی هستند و نزد خدا وجیه و آبرومندند از این رو معتقدین به آن بزرگواران در هنگام سختی و رویدادها از آنها کمک و استمداد می طلبند و آنها را پیش خدا شفیع قرار می دهند که خداوند تعالی حاجتشان را برآورد و امّا اینکه گاهی حاجت ها برآورده نمی شود علّت های گوناگونی دارد.
اوّل اینکه: ممکن است آداب و شرایط آن را رعایت نکرده باشیم و بطور جدی از آنها نخواسته باشیم و یا اینکه در همان زمانی که از آنها حاجت می خواهیم قلب و دل ما به جای دیگری هم تعلق داشته باشد. دوّم اینکه: رفتار و کردار ما در زندگی طوری باشد که مورد پسند آنها نباشد زیرا ما که ادعا می کنیم دوستدار آنها هستیم باید به دستورات آنها عمل کنیم تا مورد لطف و عنایت آنها باشیم امّا در حالی که نافرمانی آنها را می کنیم و از اوامرشان سرپیچی می نماییم چطور انتظار داشته باشیم که آنها به ما نظر مرحمتی داشته باشند. سوّم اینکه: شاید حاجتی را که از آنها خواسته ایم به صلاح ما نباشد زیرا ما با فکر کوتاه و اندک خود صلاح و فساد خود را تشخیص نمی دهیم و چه بسیار چیزهایی را که آرزو داریم که آنها به خیر و صلاح ما نیست بلکه به سعادت ما لطمه وارد می آورد نکته ای که یادآوری آن در اینجا لازم است این است که انسان در راه بندگی خدا همیشه باید سر تسلیم فرود آورد و به خواسته های خدا راضی باشد و بداند که هر چه خدای متعال برای او خواسته است به خیر و صلاح اوست و او بندگان خویش را دوست دارد و سختی ها و رنج هایی که بندگان در این دنیا می بینند بدون اجر نمی ماند و خداوند تعالی به بهترین وجه جزای نیکو به آنها خواهد داد.

« بخش پرسش و پاسخ »
چرا مؤمنین از پیامبر و امامان«علیهم السلام» کمک می خواهند؟عقیده ما نسبت به امامان و پیامبران«علیهم السلام» این است که آن بزرگواران بندگان خاص و مخلص پروردگارند در مقابل اراده پروردگار هیچ اراده ای نداشته اند و در مقابل عبادت و بندگی کاملاً مطیع و فرمانبردار حقند اما اینکه از آنها کمک می خواهیم و -آنها را شفیع و واسطه ی بین خود و خدا قرار می دهیم نه بدان معناست که آنها را در مقابل خداوند دارای قدرت و قوه ی مستقل می دانیم - نه، بلکه بدین جهت است که خداوند خود، آنها را وسیله و سبب قرار دهیم. در قرآن کریم می فرماید: «یا ایها الذین آمنوا اتقواللَّه و ابتغوا الیه الوسیله(1)؛ ای کسانی که ایمان آورده اید پرهیزگار باشید و به سوی خدا وسیله ای را طلب کنید و این وسیله طبق بعضی از روایات همان بزرگواران هستند».
بنابراین در مواردی که از پیامبر«صلی الله علیه وآله» و امامان«علیهم السلام» کمک خواسته می شود بدان جهت است که اینها وسیله ی ارتباط بین ما و آفریدگار هستند و چون آنها بندگان مقرّب و خاص پروردگارند در مواقعی که شرایط برای وساطت موجود باشد آنها واسطه می شوند و نزد خدا برای برآورده شدن حاجت و غیره شفاعت می نمایند و این وسیله قرار دادن خود عین عبادت و بندگی است، زیرا به دستور خداوند و امر او می باشد و در حقیقت طلب و خواسته ی از خداست به وسیله ی وساطت آن بزرگواران.

« بخش پاسخ به سؤالات »
1) سوره مائده، آیه 35.
برای این سخن که اهل بیت«علیهم السلام» را خدا خود وسیله قرار داده است دلیلی وجود دارد؟خدای سبحان فرموده است: «فابتغوا الیه الوسیله؛ در جستجوی وسیله ای برای نزدیک شدن به او باشید»(2). طبیعی است که بهترین راه برای نزدیک شدن به ساحت قرب الهی، آشنایی با احکام او و عبودیّت و بندگی است. ائمه معصومین«علیهم السلام» فرموده اند: «به وسیله امام، به درگاه او تقرب جویید». روایت شریف می خواهد بفرماید یکی از روشن ترین مصادیقِ وسیله، اطاعت امام است. همان طور که نقل شده است: رسول خدا دست به دامن پروردگارش می زند و ما دست به دامن او می زنیم و شما(شیعیان ما) دست به دامان ما می زنید»(3).

« بخش پاسخ به سؤالات »
2) -
3) محاسن برقی، ج 1، ص 3 - 182
آیا احتمال ندارد واسطه قرار دادن اولیای خدا و معصومین به درگاه خدا موجب پرستش آنها شود؟تا زمانی که نگاه ما به واسطه ها نظر ابزاری باشد و آنها را مخلوق و بنده خدا بدانیم، هرگز ارتباط با آنان به صورت پرستش در نخواهد آمد. البته اگر برای آنان وجودی مستقل و در عرض وجود خدا قائل شویم، مسئله فرق می کند و چنین امری کفر و شرک است.
توضیح این که واسطه قرار دادن معصومین«علیهم السلام» اگر همراه با آگاهی و شناخت باشد؛ هیچ گاه حالت پرستش به خود نمی گیرد؛ زیرا معلوم است که پرستش ویژه خداست و انسانی که هیچگونه استقلالی در هستی و شؤون آن از خودش ندارد، نمی تواند شایسته پرستش باشد. و کسی که به این آگاهی رسیده باشد، هیچ گاه غیر خدا را با خداوند در پرستش شریک قرار نمی دهد.
واسطه قرار دادن و توسّل به ائمه اطهار«علیهم السلام» نه تنها پرستش غیر خدا و گناه نیست، بلکه امری صحیح، پسندیده و مورد تأکید نیز می باشد. زیرا خداوند، خود فرموده: «فابتغوا الیه الوسیلة؛ وسیله ای برای تقرب به او بجوئید»(4).
و یا در مورد شفاعت فرموده: «و لاتنفع الشفاعة عنده الاّ لمن اذن له؛ تنها شفاعت کسانی مفید است که با اذن خداوند به این مقام رسیده اند»(5).
پس باید از وسائل و وسائط رحمت و شفاعت به علم و آگاهی استفاده کرد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
4) سوره مائده، آیه 35.
5) سوره سباء، آیه 23.

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی