غیبت

نوشته شده توسط Super User. ارسال شده در رذایل اخلاقی

پرسش	پاسخ
آیا برای کفاره غیبت لازم است نزد غیبت شونده رفته، حلالیت طلب کرد؟	غیبت از گناهان بزرگ است، به نظر حضرت امام خمینی«رحمه الله» لازم نیست انسان نزد کسی که غیبت او را کرده برود و از او تقاضای رضایت کند؛ بلکه کافی است که از گناه خویش توبه کند و برای کسی که غیبت او را انجام داده، از خداوند طلب مغفرت و آمرزش نماید. البته مواردی هست که شخص در نزد بعضی از افراد به صفتی توصیف شده، که از شخصیت او کاسته است و برای انسان امکان ترمیم نیز وجود دارد. در چنین مواردی اقدام برای جبران، لازم و پسندیده است. در دعای روز دوشنبه آموزش طلب عفو از خداوند و جبران به خوبی نشان داده شده است. « بخش پاسخ به سؤالات »
تعریف غیبت چیست؟	غیبت این است که انسان شخصی را به گونه ای یاد کند که اگر آن شخص بشنود، ناراحت شود و به آن راضی نباشد. شخصی به پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله» گفت.« اگر آن صفت بد در او باشد، باز هم [ذکر آن ] بد است؟» حضرت فرمودند:« اگر عیب در او باشد، غیبت و اگر نباشد، تهمت است. « بخش پاسخ به سؤالات »
وظیفه انسان در مجلسی که شخصی غیبت می کند، چیست؟	از آنجا که در حدیث آمده که شنونده غیبت هم یکی از غیبت کنندگان حساب می شود، شنیدن غیبت به طور مطلق جایز نیست. در احادیث متعددی داریم که اگر کسی از برادر مؤمنش دفاع و رد غیبت نکند، عقاب می شود، و اگر دفاع کرد، خداوند هزار در شرّ و بدی را بر او می بندد. البته استثنائاتی برای این حکم وجود دارد. برای مثال شخصی که مظلوم واقع شده و مظلومیت خویش را بیان می کند یا کسی که با شخص مناسبی مشورت می کند و به خاطر آن ناچار به بیان حقایق درباره کسی یا شنیدن آن است. برای شناخت تفصیلی موارد استثنا می توان به کتابهای اخلاقی، مثل« گناهان کبیره» تألیف مرحوم دستغیب و «معراج السعاده» تألیف مرحوم نراقی مراجعه کرد. « بخش پاسخ به سؤالات »
با اینکه انسان می داند غیبت کردن گناه است، برخی اوقات مرتکب آن می شود چگونه می توان برای همیشه آن را ترک کرد؟	باید دید که علت واقعی غیبت چیست و سپس راه مبارزه و پیشگیری را پیدا کرد. شکی نیست با نفی علت، معلول نیز منتفی و محو خواهد شد. اولاً، یاد خدا و مرگ و معاد و حساب و میزان و صراط و جهنم و بهشت همان گونه که شخص را ترغیب به اعمال صالح می کند، از اعمال زشت نیز باز می دارد. دوم، تمرین و ممارست در پیشگیری نفس در جهت ترک زشتیها و ارتکاب اعمال شایسته کمک می کند؛ هر چند این امر در ابتدا نیاز به صبر و استقامت دارد. سوم، تلقین به خود که: غیبت عمل زشت و ناپسندی است، و ادامه تلقین به خود عامل بازدارنده دیگری است. چرا که تلقین، نفس را بر اعمال شایسته وا می دارد. چهارم، استعانت از خداوند متعال و توکل بر خدا در ترک گناه تأثیر می گذارد. پنجم، به یاد آوردن زیانها و خطراتی که در اثر غیبت در دنیا و آخرت متوجه انسان می شود. بدترین خسران و زیان آن این است که نفس از خالق هستی دور شده و از رحمت خاص خدا در دنیا و آخرت محروم می شود. ششم، توجه به این نکته اخلاقی که انسان آنچه را برای خود نمی پذیرد، چگونه آن را برای دیگران تجویز کند؟ آیا ما حاضریم در غیابمان بدیها و عیوب ما نزد دیگران آشکار شود؟ هفتم، مطالعه احادیثی که آثار بسیار بدی از غیبت را تصویر می کشد، مانند اینکه در اثر غیبت حسنات محو یا به غیبت شونده منتقل می شود. به هر حال این آیه قرآن را آویزه گوش قرار دهیم که فرموده: «ولایغتب بعضکم بعضا..(1)و هیچ یک از شما غیبت دیگری را نکند، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ « بخش پاسخ به سؤالات » 1) سوره حجرات، آیه 12.
آیا ذکر فسق آشکار کسی مانعی دارد؟	ذکر فسق آشکار فرد فاسق برای دیگران اشکالی ندارد؛ چرا که فاسقی که در آشکار مرتکب فسق و فجور می شود، حرمت خود را شکسته است و هتک حرمت درباره او صدق نمی کند. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا هر نوع غیبتی باعث انتقال گناهان به غیبت کننده می شود؟	غیبتی که باعث انتقال گناهان فرد غیبت شده به غیبت کننده می شود، غیبتی است که جایز نباشد؛ ولی کسی که غیبتش به هر دلیلی جایز باشد، غیبت از او اثر مذکور را نخواهد داشت. « بخش پاسخ به سؤالات »
تهمت و غیبت در چه مواردی جایز است؟	تهمت زدن و غیبت کردن مؤمنان جایز نیست. در مورد غیبت، حتی غیبت بچه ممیز همه ممنوع شمرده شده است. تهمت زدن در هر صورت اشکال دارد؛ ولی درباره غیبت استثناهایی وجود دارد؛ از جمله: 1. کسی که مظلوم واقع شده و دادخواهی می کند، 2. در جایی که انسان مورد مشورت واقع می شود، 3. غیبت کسی که گناه خویش را آشکار می کند. و... موارد تفصیلی استثنائهای غیبت در کتب اخلاقی مثل«گناهان کبیره»، شهید دستغیب آمده است. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا غیبت نمودن از ترک کننده نماز جایز است؟	کسی که به طور علنی نماز را ترک می کند، متظاهر به فسق است و غیبت او در این مسأله و به نظر برخی از مراجع تقلید به طور مطلق جایز می باشد، لیکن در مسائل دیگر، حکم دیگر افراد را دارد. « بخش پاسخ به سؤالات »
چگونه می توان از دروغ و غیبت خودداری کرد؟	این دو گناه ویژگی ندارند، زیرا تمامی گناهان محتاج به تقوی است و تقوی مقدمه ای مثل ایمان قوی و معرفت وسیع می طلبد. اما در مورد این دو گناه، آگاه شدن از آثار سخت و رسواگر آن در دنیا و آخرت خیلی مؤثر است. چه بسیار خانواده ای که به خاطر یک دروغ از هم پاشیده می شود و آبروهایی ریخته می شود. چه دوستیهایی که با غیبت از هم گسسته می شود. و تازه آثار آخرتی آن که تمامی اعمال نابود می شود و به کسی که مورد غیبت قرار گرفته داده می شود. اما اصل سازنده و عمومی و ریشه دار همانا عشق و علاقه به خداست. کسی که محبوب را شناخته و او را دوست دارد همیشه دچار یک دلهره درونی است که نکند با کاری، او را از خود برنجاند. اینجا گناه تنفرانگیز می شود و بر فرض آلودگی، آدمی به سرعت به دنبال اصلاح و جبران و استغفار بر می آید. او پیوسته به عوامل کنترل کنده می اندیشد به فرهنگ سازندگی، یعنی رهنمودهای قرآن و روایی مراجعه می کند. و احادیثی که می گوید سهم جهنمی کردن افراد، بیشتر از طریق زبان است را، آویزه گوش می کند. او نمی خواهد احمق باشد چرا که علی«علیه السلام» فرمود: زبان عاقل پشت قلب او و زبان احمق مقدم بر قلب اوست پس عاقل اول می سنجد بعدش می گوید و احمق برعکس. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا غیبت کمونیست اشکال دارد؟	غیبت کمونیست اشکال ندارد ولی باید توجّه داشت که به گونه ای عمل نشود که آنان نسبت به اسلام و انقلاب بدبین شده بدگویی نمایند. « بخش پاسخ به سؤالات »
ذکر فسق آشکار برای کسانی که از آن آگاهی دارند چه مانعی دارد؟	کسی که دارای فسق آشکار است اگر دو نفر آن فسق آشکار را یادآور شوند جایز است و اشکالی ندارد. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا غیبت نمودن از ترک کننده نماز جایز است؟	کسی که بطور علنی نماز را ترک می کند متظاهر به فسق است و غیبت او در این مسئله(و به نظر برخی از مراجع تقلید مطلقاً) غیبت او جایز می باشد. و در مسائل دیگر، حکم دیگر افراد را دارد. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا هر نوع غیبتی باعث انتقال گناهان به غیبت کننده می شود؟	غیبتی که باعث انتقال گناهان غیبت شده به غیبت کننده می شود، غیبتی است که جایز نباشد ولی کسی که غیبتش بهر دلیلی جایز باشد اثر مذکور را نخواهد داشت . « بخش پاسخ به سؤالات »
تهمت و غیبت در کجا جایز است؟	تهمت زدن و غیبت کردن مؤمنان جایز نیست و در مسائل غیبت، حتی غیبت بچه ممیز همه ممنوع شمرده شده. اما تهمت زدن در هر صورت اشکال دارد ولی درباره غیبت استثنائاتی داریم. 1. کسی که مظلوم واقع شده و دادخواهی می کند. 2. در جایی که انسان مورد مشورت واقع می شود. 3. غیبت کسی که گناه خویش را آشکار می کند. و... مواردی که در کتب اخلاقی مثل گناهان کبیره شهید دستغیب آمده است. « بخش پاسخ به سؤالات »
مواردی که جایز شمرده شده است را نام ببرد؟	موارد روشن و معین که غیبت جایز شمرده شده عبارتند از: 1. جایی که مظلوم از ظالم شکایت نموده و کارهایش را بگوید؛ 2. در باب مشورت؛ یعنی مثلاً کسی می خواهد دخترش را به کسی بدهد و از آدم با اطلاعی درباره پسر می پرسند و او باید عیب تأثیر گذار در امر ازدواج را بگوید مثل بی نمازی؛ اعتیاد، بد اخلاقی، بی کاری. 3. در مقام امر به معروف و نهی از منکر؛ 4. وقتی می خواهد مؤمنی را که با گناهکار دوست شده، ارشاد کند غیبت جایز است؛ مثلاً به او می گوید مراقب باش. او این عادت را دارد، در تو تأثیر گذارد. 5. وقتی نزد طبیب برود و بخواهد عیب مریض را بگوید؛ 6. هنگام شهادت در نزد قاضی؛ 7. گفتن لقب کسی؛ اگر از گفتن لقب اکراه نداشته باشد و مشهور به آن باشد. 8. درباره کسی که آشکارا گناهی را انجام می دهد؛ البته محدود در همان گناه باشد. 9. غیبت شخص غیر معین؛ 10. ردّ فتوی و حکم خلاف از حق و حقیقت که درباره شخص صادر شده باشد؛ مثلاً بگوید این حکم قاضی ظالمانه بود. برای توضیح بیشتر به کتاب معراج السعاده، نوشته مرحوم ملااحمد نراقی و گناهان کبیره نوشته مرحوم شهید دستغیب مراجعه کنید. « بخش پاسخ به سؤالات »