صبر

نوشته شده توسط Super User. ارسال شده در فضایل اخلاقی

پرسش	پاسخ
آیا کسی که در این جهان با سختی گذرانده و کسی که با راحتی و خوشی سپری کرده یکسان است؟	کسی که این جهان را به خوشی و لذّت بگذراند با کسی که برای خدا از خویش صرفنظر کند. یکسان نیست؛ زیرا معمولاً توجّه به مادّیات و عیش و نوش در این جهان، گرچه جائز و حلال باشد قلب انسان را تیره می کند و از یاد خدا در حدّ کمال باز می دارد. کسی که می خواهد قلب وی همواره متوجّه خدا بوده، از ذکر خدا غافل نشود، نمی تواند همّت خود را صرف عیش و نوش در این جهان کد، تا قلب وی آمادگی بیشتر برای توجّه به خدا و یاد وی داشته باشد. در روایتی از یکی از معصومان«علیهم السلام» آمده است: «عجبت لمن ایقن بالموت کیف یضحک؛ در عجبم که کسی که به مرگ یقین دارد چگونه می خندد»؟ البته باید توجّه داشت که بینش دینی، که برگرفته از روایات و احادیث است، به انسان تکلیف نمی کند که بهره خویش را از دنیا نبرد؛ بلکه هر کس از سهم خویش و حق خویش، باید استفاده کند؛ امّا مفهوم این اصل آن نیست که آدمی تا می تواند امکانات را مصرف خود کند. در احادیث آمده است که هر کس از امکانات بیشتری بهره برده باید حساب بیشتری پس دهد. بر این اساس فقرا از مرحله محاسبه سبکبار خواهند گذشت. « بخش پاسخ به سؤالات »
مقصود از «صبر انقلابی» که چندیست رایج شده، چیست؟	از آنجا که در جامعه انقلابی و دینی ما، هدف والایی مثل جهت گیری انسان به سوی خداوند و اطاعت فرامین او و زندگی براساس الگوی اسلامی مطرح است، و از طرفی شعارهای استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی نیز در همین راستا می باشد، و از سویی دشمنان چنین بینش و تفکری، دارای منافع و مقاصدی هستند که با این اهداف مطابق نیست، همه اینها باعث می شود که حرکت های توطئه آمیز تبلیغی، مسلحانه، تحریم های اقتصادی برای درهم شکستن رهروان اهداف بلند اسلام ایجاد کنند. آنها ابزارهای گوناگونی دارند و تا حّدی هم پیشروی کرده و می کنند. اما ما راهی جز صبر و شکیبایی نداریم. باید استقامتی دراز مدت براساس آموزش های انقلابی مکتب را تدارک ببینیم. چنین صبری، صبر انقلابی، نام می گیرد و در راه حفظ انقلاب گریزی از آن نیست. بنابراین، صبر انقلابی این است که انسان بکوشد تا در آنجا کارهایی که به صلاح انقلاب نیست و مانع ایجاد می کند. طرح مسایل تفرقه انگیز، استفاده از موقعیت ها برای مصالح شخصی، گروهی و حزبی، و ایجاد روحیه ناامیدی، همه در تضاد با صبر انقلابی هستند. مطالعه تاریخ علی«علیه السلام» و شکوه های ایشان از همراهان، یا خیانت های پنهان و آشکار انقلابی های ضد انقلاب شده، این مسایل و راه کارها را شفاف تر می کند. « بخش پاسخ به سؤالات »
صبر به چه معنا است؟	واژه صبر، در لغت به معنای امساک یا خودداری حبس، تحّمل و واداشتن خویش امری که مطابق میل نباشد، آمده است. این حرکت روحی، یک نیاز اصیل و اجتناب ناپذیر است که در توصیف پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله» به منزله سر برای بدن است؛ یعنی اگر بخواهیم ایمانمان محفوظ باشد، یا هر مقصدی به مرحله مطلوب برسد، باید این را در خود زنده کنیم. به هدایت سوره عصر، صبر، حاصل ایمان و عشق است. در این باره تحقیق وزینی از رهبر انقلاب به چاپ رسیده است. « بخش پاسخ به سؤالات »
از آنجا که اظهار ناراحتی، ضعف شمرده می شود، آیا گریستن در مفارقت فرزند یا شهید حتی در پنهان نیز از این موارد است؟	همان طور که در پرستش آمده، ما دستور به پنهان داشتن مشکلات داریم. علی«علیه السلام» در مدح یکی از دوستانش، فرمودند او زمانی از درد و مشکل خویش سخن می گفت که دیگر از آن عافیت یافته بود. اما این، یک مرحله از ظرفیت روحی مؤمن است که از کمالات نفسانی محسوب می شود و زمینه و تمرین می خواهد. و البته همه در یک مرتبه روحی قرار ندارند و باید با تمرین و ممارست، رفعت یابند. به هر حال، این جا ظرفیت ها مطرح است. پس اگر کسی در موارد ذکر شده در پرسش، گریه منافاتی با ظرفیت ندارد. آنچه نهی شده است، بی تابی ها و خراشیدن صورت است. در حدیثی نقل شده پیامبر اکرم«صلی الله علیه وآله» در مرگ فرزندشان ابراهیم«علیه السلام» گریستند، اما فرمودند ما راضی به رضای خدا هستیم و جز حق بر زبان جاری نخواهیم کرد. « بخش پاسخ به سؤالات »
چگونه می توان در مصیبت ها مقاومت کرد به نحوی که ایمان انسان دچار تزلزل نگردد؟	گرچه توانمندی روحی در مصیبت ها به عواملی در مراحل تربیتی و شرایط رشد نیز بستگی دارد، اما اساس این ویژگی از منظر قرآن و روایات، در بینش انسان نهفته است؛ آن هم نه بینشی صرف، بلکه تفکری که به همراهی اعتقاد باطنی و یقین به قدرت روحی انجامیده است. در آیه 156سوره بقره می خوانیم: و قطعاً شما را به چیزی از ترس و گرسنگی و کاهشی در اموال و جان ها و ثمرات زندگی می آزماییم؛ و بشارت باد بر شکیبایان؛ کسانی که چون مصیبتی به آنان رسد، گویند:«انا لله و انا الیه راجعون؛ما از خداییم و به سوی او باز می گردیم».در این آیه رمز توانایی، همانا آگاهی بر این مصیبت ها بدون اجازه خداوند نیست، وجود دارد. مصیبت ها جایگاهی برای پاداش و جزا دارد. مصیبت ها امتحان است و باعث شکوفایی استعدادهایی می شود؛ همان طور که کسی در حال غرق شدن از ترس توانایی شنا را بروز می دهد. این مجموعه تحت عنوان یقین به انسان هدیه می شود. در نیایش امام زین العابدین«علیه السلام» این رمز آشکار و به آن تأکید شده است؛«اسألک بکرمک ان تمنّ علیّ من عطائک بما تقرّبه عینی ... من الیقین بما تهون به علیّ مصیبات الدنیا؛خدایا! از بزرگواریت می خواهم که بر من منت گذاری و چیزی ببخشی که چشمم را روشنی بخشد، و یقینی ببخشی که مصیبت های دنیا را بر من آسان کند».(1) « بخش پاسخ به سؤالات » 1) میزان الحکمة، ج 8، ص 3720.مناجات امام سجاد(7)
چگونه می توان در برابر مصیبت ها صبر کرد و ایمان خود را تقویت نمود؟	شکیبایی و پایداری در برابر مصیبت ها، از جمله مسایلی است که نیاز به تمرین عملی دارد؛ و اگر انسان همواره این آیه از قرآن را که می فرماید «الذین ادا اصابتهم مصیبه قالوا انالله و اناالیه راجعون اولئک علیهم صوات من ربهم و رحمة ...؛آنان که وقتی مصیبتی به آنان می رسد، می گویند ما از خداییم و به سوی او باز می گردیم)، نصب العین خود قرار داده و واقعاً خودش را مملوک خدا بداند و ایمان به این مطلب در عمق جان او نفوذ کند، قدرت و پایداری در انسان نیرومند می شود؛ و این مطلب، هم از راه تصمیم برای صبر و تحمل در برابر مصیبت ها؛ و هم با عمل کردن هرچه بیشتر به دستورات دینی؛ و هم با دعا و نیایش و درخواست تحمل بیشتر در برابر مصائب از خداوند برای انسان به وجود می آید. چنان که راه افزایش ایمان هم، همین است که انسان بیشتر در مسیر ایمان قدم بردارد و دعا و نیایش را به طور جدّی داشته باشد. قابل ذکر است که مرحله فکری و روحی این شکیبایی، با توجّه به این اصل تأمین می شود که مصیبت دیده بداند همیشه خوشی ها و دلخواه آدمی، خیر او نیست؛ بلکه تدبیرهای خداوند برای تربیت که به صورت بلا نازل می شود، آثار خیری دارد که گاهی دیر متوجّه آن می شویم و گاه در دنیای دیگر آن را درک می کنیم. در حدیث آمده است: بلا برای ظالم عقوبت، برای مؤمن امتحان، برای اولیا درجه و برای انبیا هدیه است. « بخش پاسخ به سؤالات »
چگونگی کنترل عصبانیت را توضیح دهید؟	وجود عصبانیت و غضب در حدّ اعتدال عقلاً و شرعاً لازم است اما عصبانیت در حد افراط از صفات پست اخلاقی شمرده می شود و حالتی حیوانی است که به هنگام تسلط، نور عقل را می پوشاند. در کتب اخلاقی راههایی پیشنهاد شده است که بسیار سازنده می باشد. البته در صورتی که فرد عصبانی دچار ضعف اعصاب نبود، باشد که باید درمان شود. اما فهرست راهها عبارتند از: 1. بررسی آثار و عواقب خشم، در حدیث آمده است که پیامبر«صلی الله علیه وآله» فرمودند: غضب ایمان را فاسد می کند چنانکه سرکه عسل را و یا حضرت صادق«علیه السلام» فرموده اند غضب کلید هر بدی و شرّی است. پایان خشم غالباً پشیمانی، و باعث دشمنی دوستان، و شماتت دشمنان و استهزاء اوباش و دلگیری خویش و بیماری تن است. گاهی خشم زمینه ساز ضررهای مادی، افشاء سرّ و فحش دادن و تحقیر مسلمانان می گردد. 2. مطالعه آیات و احادیث در مذمت خشم و ستودگی صبر و حلم و احوال شکیبایان. 3. خودداری از کلام و گفتاری که زمینه ساز خشم است. 4. دوری از همنشینی و مصاحبت آدمهای عصبانی. 5. یاد غصب الهی و تسلط و مذمت او، در مقابل غضبی که انسان بر ضعیف تر از خویش روا می دارد. 6. یاد آوری قدرت یابی ضعیف و انتقام او. 7. توجّه به احترام بردباران نزد مردم و نظر و ربودن فرد غضبناک. 8. تصور کردن خویش هنگام خشم که چقدر بد منظره و کردار خارج از نظم است. به علاوه پناه به خداوند از شر شیطان، نشستن، در صورتی که ایستاده باشد و خوابیدن، اگر نشسته باشد، وضو با آب سرد، و تماس جسمی مثل دست دادن با کسی که رحم بوده باشد، توصیه شده است.(2) « بخش پاسخ به سؤالات » 2) توضیح بیشتر در کتب اخلاقی مثل معراج السعاده و....آمده است.