احترام به پدر و مادر

نوشته شده توسط Super User. ارسال شده در اطاعت و عبادات

پرسش	پاسخ
هنگامی که پدر و مادری از انجام آداب دینی فرزند خود جلوگیری کنند، چه باید کرد؟	این مسأله تازگی ندارد و در تاریخ نمونه های بسیاری داشته است. پیشنهاد می شود که: 1. ابتداً تا زمانی که فرزند توانایی استقلال پیدا نکرده و مجبور است با پدر و مادر زندگی کند، با حفظ احترام کامل آنان و عدم خشونت، حساسیت آنان را بر نیانگیزد و فقط به انجام واجبات خویش، و دوری از محرمات بپردازد و مستحبات، مثل نماز در مسجد را به طور موقت ترک نماید. 2. مقاومت و پایداری، همراه با ملایمت با پدر و مادر دارای چنان تأثیری است که اثر خود را خواهد بخشید. باید توجه داشت که این نیز یک امتحان الهی است. برای نمونه در تاریخ اسلام مُصب، اشراف زاده قهرمان یا فرد دیگری که مادرش مسیحی بوده و با اخلاق نیک پسر مسلمان خود به اسلام می گراید، بسیار عبرت انگیز است. 3. سوره عنکبوت رهنمودهای خوبی در این باره دارد که باید مطالعه شود. 4. در اموری که گناه محسوب می گردد، با بهانه های ظریف و مدبرانه ، شانه خالی کند و با خانواده همراه نشود. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا در صورتی که اعضای خانواده رفتارهای خلاف شرع داشته باشند و با ارشاد نیز دست از اعمال خود نکشند، برخورد جدی تر لازم است؟	به نظر امام خمینی«رحمه الله» در صورتی که ترسی از فتنه و فساد نباشد، لازم نیست با خانواده - بخصوص مادر و پدر- قطع رابطه شود؛ بلکه باز هم باید آنان را نصیحت و ارشاد نمود و با خشونت با آنان برخورد نکرد آری باید سعی کنیم که تحت تأثیر دعوت آنان به مطالب خلاف شرع قرار نگیریم. در آیه ای از قرآن چنین می خوانیم؛ « و ما به انسان توصیه نمودیم که به والدین خود نیکی کند و اگر آنان کوشش نمودند که در آن چیزی که تو به آن دانش نداری به من (خداوند) شرک بورزی اطاعت نکن. بازگشت شما به سوی من است پس شما را از آنچه عمل می کنید، با خبر خواهم کرد.(1) « بخش پاسخ به سؤالات » 1) سوره عنکبوت، آیه 7.
در مقابل والدین عصبانی به ویژه پدر، چه موضعی باید داشت؟	بی تردید هر رفتاری از عللی سرچشمه می گیرد؛ از این رو باید زمینه های عصبانیّت را ایجاد نکرد مشکلات و درگیریها یا عوامل پنهان، روحیه های ناتوان را به نوعی مکانیزم دفاعی سوق می دهد که یکی از از آنها عصبانیّت است. وظیفه فرزندان در قرآن چنین توصیف شده: «و لاتقل لهما اف و لاتنهر هما و قل لهما قولا کریما؛(2) به آنها حکمه ای ناراحت کننده نگو و بر سر آنان فریاد مزن و گفتاری کریمانه به آن دو بگو». و در ادامه آیه می فرماید: «بالهای تواضع را از محبّت پیش آنان بگستران و بگو خدایا! آنان را مورد مرحمت قرار ده، چنانکه مرا پروریدند و من کوچک بودم». بر اساس این آیه صبر و شکیبایی، بلکه دعا برای آنان از وظایف فرزندان است. ثواب زیاد و عنایتهای زیادی نیز از طرف خداوند بر این موضع گیری مترتب است. « بخش پاسخ به سؤالات » 2) سوره اسراء، آیات 23 - 24.
چرا در این جهان متمدّن حس وظیفه شناسی بین مادر و فرزندان از بین رفته است؟	ارتباط و پیوند انسانها در یک جامعه براساس بینش و جهان بینی حاکم بر آن جامعه شکل می گیرد اگر یک تمدن خدا را بشناسد و انسان را به سوی ایمان دعوت کند آن وقت او را به فطرت اصیل خویش راهنمایی کرده و پیوند آدمها استحکام می یابد. تا آنجا که مادر در مقابل فرزند مسئول و فرزند تا حدّی وظیفه اش گسترده است که حتّی یک افّ نباید بگوید(3). امّا در تمدّن غرب علم به جای دین و انسان به جای خدا(اومانیسم) نشست و هنگامی که انسان محور ارزشها شد دیگر فقط، نفع خود آدمی اساس ارتباطات می شود. و یا اگر احساس مسئولیّتی باشد به خاطر الزام قانونهاست. آلمان اکنون به جامعه پیری دچار شده و دولت ازدواج و بچّه دار شدن را تشویق می کند چرا؟ چون زوجین، فرزند را مزاحم خوشی خود می دانند. اگر هم مواردی ارتباط عاطفی موجود است، آثار تربیت مسیحی و دینی و یا مناسبات انسانی است که گریزی از آن نیست. « بخش پاسخ به سؤالات » 3) سوره هود.
وظیفه پدر و مادر به فرزند چیست؟	خلاصه وظایف پدر و مادر نسبت به فرزند از نظر اسلام به قرار ذیل است: 1. اسم نیکو بر او بگذارد. 2. آداب زندگی فردی و اجتماعی را به او بیاموزد. 3. شخصیّتی برای او قائل باشند و با احترام با او رفتار کنند مقام او را بزرگ داشته و حقیر و پستش بار نیاورند خلاصه روح آقایی و بزرگواری را در او پرورش دهند. 4. درس دین و دینداری به او بیاموزند و اصول اعتقادی و غیره را به او یاد دهند و او را با قرآن آشنا سازند. 5. کاری که از قدرت و توانایی بدنی او بیرون است به او تحمیل نکنند. 6. در زندگی کمک او باشند تا خودش راه و رسم زندگی را بیاموزد و در فراز و نشیب زندگی پخته شود. 7. وقتی به حدّ بلوغ رسید برای او همسری انتخاب کنند اگر پسر است برایش زن بگیرند و اگر دختر است او راه شوهر دهند و بالاخره هر چه از دستشان می آید باید درباره ی او کوتاهی نکنند از کودکی او را به پاکی و نظافت و بهداشت و راستی و درستی عادت داده و به او تلقین نمایند که باید کمک به اجتماع نموده و عضوی حساس برای جامعه ی خود باشد و تا می تواند باری از دوش اجتماع بردارد. « بخش پاسخ به سؤالات »
وظیفه هر فرد نسبت به پدر و مادرش چیست؟	نیکی به پدر و مادر یکی از مهم ترین اعمال صالح است امام چهارم«علیه السلام» فرمود: شخصی خدمت حضرت رسول اکرم«صلی الله علیه وآله» رسید و گفت یا رسول اللَّه هر کار زشتی که بوده من مرتکب شده ام آیا می توانم توبه کنم؟ حضرت فرمود: آیا پدر و مادر تو زنده هستند؟ گفت: پدرم زنده است. حضرت فرمود: برو به او نیکی کن(یعنی نیکویی به پدر و مادر باعث می شود که خدا همه گناهان ترا بیامرزد) قرآن مجید هم می فرماید: «وقضی ربک الا تعبد واالا ایاه و بالوالدین احساناً». پس معلوم می شود که نیکی به پدر و مادر توبه را مؤثّر می سازد و موجب آمرزش گناهان می گردد بنابراین کسی که نسبت به پدر و مادر رعایت ادب و احترام را ننماید به دستور قرآن مجید و رسول اکرم«صلی الله علیه وآله» و ائمه هدی «علیهم السلام» بی اعتنایی کرده است و نتیجه بی اعتنایی به دستورات الهی گرفتاری و عذاب های دنیوی و اخروی است و اصولاً اگر در این باره روایتی هم وارد نشده بود ما به حکم وجدان می یافتیم که احترام و قدردانی از زحمات پدر و مادر در منتهی درجه اهمیّت و لزوم است و لازم است تذکّر دهیم که در روایات احترام به مادر خیلی بیشتر سفارش شده است مثلاً در روایتی وارد شده است که شخصی خدمت حضرت رسول اکرم«صلی الله علیه وآله» رسید و عرض کرد به چه شخصی نیکویی کنم. فرمود: به مادرت. عرض کرد: سپس به چه شخص نیکویی کنم باز حضرت فرمود به مادرت عرض کرد پس از آن به چه شخصی باز فرمود به مادرت و در مرتبه ی چهارم که سؤال کرد حضرت فرمود به پدرت نیکی کن توجّه کنید که سه مرتبه درباره مادر و در مرتبه ی چهارم درباره ی پدر سفارش فرمود. در روایت دیگری وارد شده است که: «الجِنّة تحت اقدام الامّهات؛ بهشت زیر قدم های مادران است». « بخش پاسخ به سؤالات »
دلیل کم توجهی و عدم محبت پدر مادر به فرزند چیست؟	انسان به طور طبیعی به فرزند خویش علاقه دارد و همیشه برای او فداکاری می کند. دلیل بی مهری پدر مادر چیزی برخلاف معمول است پس باید سابقه تربیتی پدر و مادر را پیدا کرد. گاهی پدران و مادران خود در شرایطی سخت و با بی توجهی پدر و مادر روبرو بوده اند و یا حتی مورد آزار قرار گرفته اند و از نظر تربیتی نیز حس مسئولیت در آنان پرورش نیافته است. چون به همین اندازه که یک مادر در کوچکی کاری به فرزند می دهد او را به تمرین متعهد وادار می کند. حتی وقتی که به دختر بچه می گوید روی عروسکت را بپوشان به او تمرین عطوفت و رعایت و محبت می دهد. که قصه این روشها طولانی است. در ضمن گاهی محیط و فرهنگ حاکم نیز مؤثر است مثلاً در غرب و طبق گزارشات آلمان به زن و مردی که فرزند دار شوند تسهیلاتی می دهد. چرا؟ چون فرهنگ غربی خوشی در رفاه شخصی را هدف زندگی می داند پس فرزند و رسیدگی به او مزاحم می باشد و چنین است که نسل غربی رو به پیری است. و این طرز فکر به جوامع ما نیز سرایت نموده است. چنانچه در زمان شاه، در مطبوعات شایع بود که شیردادن به بچه اندام را خراب می کند. راه حل آن است که پدران و مادران با روشهای تبلیغی، شرکت در خطابه ها جلسات اولیاء و مربیان، مطالعه کتب درباره حقوق متقابل اولیاء فرزندان به اهمیت موضوع پی ببرند. اکنون مکتوباتی سازنده مزین به آیات در روایات تهیه شده است که باید مراجعه شود. از جمله رساله الحقوق امام سجاد«علیه السلام» زیباترین روح پرستنده توصیه می گردد. « بخش پاسخ به سؤالات »
هنگامی که پدر و مادری با دینداری فرزند مخالف باشند و از انجام آداب دینی مانع شوند چه باید کرد؟	این مسئله تازگی ندارد و در تاریخ دین نمونه ها داشته است. پس پیشنهاد می شود که: 1. ابتدا تا زمانی که فرزند توانایی استقلال پیدا نکرده و مجبور است با پدر و مادر زندگی کند، با حفظ احترام کامل آنان و عدم خشونت، حساسیت آنان را بر نیانگیزد و فقط به انجام واجبات خویش ، و دوری از محرمات بپردازد و مستحبات، مثل نماز در مسجد را موقتاً ترک نماید. 2. مقاومت و پایداری ، همراه با ملایمت با پدر و مادر دارای چنان تأثیری است که اثر خود را خواهد بخشید باید بدانیم این نیز یک امتحان الهی است. برای سهولت کار به نمونه تاریخی مطابق با این مشکل در تاریخ اسلام مُصب اشرافزاده قهرمان یا فرد دیگری که مادرش مسیحی بوده و با اخلاق نیک پسر مسلمان، به اسلام می گراید، بسیار عبرت انگیز است. 3. سوره عنکبوت رهنمودهای خوبی در این باب دارد که باید مطالعه شود. 4. در اموری که گناه محسوب می گردد، با بهانه های ظریف و مدبرانه، شانه خالی کنند و همراهی با خانواده نشود. « بخش پاسخ به سؤالات »