مباحث کلی امامت / ویژگی های امام / سعه وجودی

پرسشپاسخ
در کلمات مورخین شیعه شواهدی است که حکایت می کند ائمه«علیهم السلام» یا حضرت فاطمه«علیها السلام» در بعضی اوقات جسماً حاضر می شده اند حضور فاطمه زهرا«علیها السلام» در کربلا و... این را چگونه می توان توجیه کرد؟با توجّه به صحّت روایات این قضایا در اینگونه وقایع چنین نبوده است که پیغمبر با فاطمه زهرا«علیها السلام» یا ائمه اطهار«علیهم السلام» با بدنشان از قبر بیرون آمده باشند و در آن اماکن حاضر شده باشند بلکه شعاع حیات روحی آنان آنقدر گسترده است که می توانند در قالب مثالی در آیند به طوری که دیگران آنان را زیارت کنند نه اینکه با همان بدنی که زیست می کردند دو مرتبه زنده شوند و خود را به افرادی بنمایانند چون آنان به حسب ظاهر از دنیا رفته اند ولی تصرفات روحی آنان به اندازه ای نیرومند است که می توانند در آن واحد در قالب های مثالی درآیند و مورد مشاهده دیگران واقع شوند همانطور که انسان در خواب آنان را زیارت می کند. به عبارت دیگر ائمه«علیهم السلام» چون دارای سعه وجودی و ولایت تکوینی هستند و وجود آنان محیط بر عوالم سه گانه(یعنی دنیا و برزخ و قیامت) می باشد و هر جا بخواهند و برای هر کسی که بخواهند ظاهر می شوند و این خاص ائمه اطهار و حضرت زهرا«علیها السلام» و دیگر اولیاء الهی می باشد.

« بخش پرسش و پاسخ »
یکی از صفات خداوند شنیدن سخنان و دیدن کردار انسانها بدون وسیله و آلت است و اگر بگوئیم امامان هم از سخنان و کردار انسانها آگاهی دارند لازمه اش این است که با خداوند در آن صفت شریک باشند و این مستلزم شرک است؟اوّلاً؛ مردگان در عالم برزخ در قالب مثالی بوده و ابزار شنیدن و یا سخن گفتن آنان با ابزار مثالی است.
ثانیاً؛ شرک زمانی معنا پیدا می کند که موجودی از قدرتی در عرض قدرت خداوند برخوردار باشد. و قدرتی در عرض قدرت خداوند داشتنی لازمه اش داشتن وجودی در عرض وجود خداوند متعال است و طبق براهین توحید در عرضی او وجودی نیست.
ثالثاً؛ آنچه از ناحیه خدای متعال به بنده اش عطا می شود. وابستگی محض به قدرت خداوند دارد. بنابراین کسی که چنین قدرتی از ناحیه خداوند پیدا کند باز هم عبد او است و بنده فرمانبردار. بالاتر از دیدن و شنیدن که در پرسش شما بود، مقام خلق کردن را خداوند با اذن خودش به عبد مطیع خود، حضرت عیسی «علیه السلام» عطا کرد و ایشان به اذن خداوند با دستان خودشان گِلی را به صورت پرنده ای جاندار خلق می کردند، و از راز پنهان مردم و آنچه در خانه هایشان می خورند یا ذخیره می کنند خبر می دادند، و نیز بسیاری از معجزات و کراماتی که بندگان صالح خداوند با اذن پروردگار عالم انجام می دادند و این به هیچ وجه شرکت در آن صفت با خداوند نبوده چون آنها از خودشان به استقلال هیچ نداشته و ندارند.

« بخش پاسخ به سؤالات »
چگونه ائمه«علیهم السلام» بعد از شهادتشان بر افراد ظاهر می شوند، چنان که بعضی ها ادعا کرده اند؟ظهور ائمه اطهار«علیهم السلام» برای اشخاص(بعد از آنکه حیات دنیوی را به سبب شهادت از دست داده اند) امری ممکن است. و لکن اثبات آن برای شخصی که ادعا کند که یکی از حضرات ائمه«علیهم السلام» را دیده بسیار مشکل است. و بیان او هر چند ممکن است ظن آور باشد ولی علم آور نیست، و به همین جهت اگر بگوید، فلان امام«علیه السلام» بر من ظاهر شد و مطلبی را سؤال کردم و ایشان چنین پاسخ فرمودند، حجّت نبوده و نمی توان به آن استناد کرد. و در این مطلب تفاوتی بین حضرت حجت امام زمان«علیه السلام» که در قید حیات دنیوی هستند و دیگر ائمه معصومین«علیهم السلام» نیست.
ظهور ائمه اطهار«علیهم السلام» برای اشخاص بعد از مرگ امری غیر طبیعی است، زیرا مرگ بین فرد و دنیایش جدایی می اندازد و ظهور دنیوی شخص را می گیرد؛ و پس از مرگ ظهور برزخی دارد.
عقیده ما این است که این امر غیرطبیعی به سبب ولایت تکوینی و سعه وجودی آنان است. وجود آنان محیط برای عوالم سه گانه(دنیا، برزخ و قیامت) است. هر چند به اقتضای امر طبیعی، روح در قالب مثالی به عالم برزخ انتقال یافته و لکن به لحاظ احاطه وجودی و ولایت تکوینی ظهوری خاص در طبیعت دارند و برای افرادی که بخواهند ظاهر می شوند. آن چنان که حضرت مهدی«صلی الله علیه وآله» ظاهر می شود و این ولایت و سعه وجودی و احاطه همه جانبه برای حضرت زهرا«علیها السلام» ثابت است. مسأله سعه وجود، ولایت تکوینی و احاطه آنان بر عوالم ثلاث اموری ثابت شده است که از احادیث وارده در فضایل آن بزرگواران و نیز امّ الائمه حضرت فاطمه«علیها السلام» استفاده می شود.
و ظهور آنان برای اشخاص اختصاص به مکان و زمان خاص ندارد، هر چند برخی مکانها و برخی زمانها در این مسأله اولی هستند. و لغت و زبان خاص آنان هر چند عربی است ولکن عالم به همه زبانها می باشند کرامات و معجزات ائمه«علیهم السلام» هر چند باعث تغییراتی در پدیده ای می شد، و لکن نظم جهانی را به هم نمی زند و با وجود ولایت تکوینی بر هر نوع تصرّفی(که امکان داشته باشد) قادرند. از جمله آثار احاطه وجودیی آنان، علم غیب و پیشگویی است. احادیث نور و احادیث مربوط به واسطه فیض دلیلی واضح بر احاطه وجودی آن پیشوایان بزرگ است.
جهت اطّلاع بیشتر به کتاب اثباةالهداه(که در معجزات و کرامات رسول اللَّه«صلی الله علیه وآله») و اهل بیت«علیهم السلام» است و کتاب «نهج الولایه» نوشته استاد محترم آیت اللَّه حسن زاده آملی و کتاب «امام شناسی» نوشته آیت اللَّه سیّد محمّد حسین طهرانی و نیز جزوات منتشر شده در راه حق تحت عنوان احادیث نور و احادیث واسطه در فیض و محبّت، مراجعه کنید.

« بخش پاسخ به سؤالات »
امام یا شهید که همیشه زنده اند با خدا که همیشه زنده است چه فرقی دارند؟هیچ موجودی در هستی، حیات مستقل ندارد تنها خداوند است که هستی و حیات عین ذات او است و دیگر موجودات در هستی و حیات استقلال ندارند و از خداوند به آنان افاضه ی وجود و هستی می شود.
بر این اساس امام و شهید چه در این جهان و چه در جهان پس از مرگ به حیاتی که خداوند به آنان داده و می دهد زنده اند و در زنده بودن خود استقلالی ندارند.

« بخش پاسخ به سؤالات »
آیا زندگی ائمه اطهار«علیهم السلام» مانند امام عصر«علیه السلام» می باشد یعنی آن طوری که امام زنده است ائمه«علیهم السلام» دیگر هم زنده هستند یا فقط روح آنها زنده است؟بدون تردید زندگی سایر ائمه اطهار«علیهم السلام» با امام عصر«علیه السلام» فرق دارد از این رو که سایر ائمه از دنیا در گذشتند و مرگ آنان را دریافته است.
قرآن مجید خطاب به پیامبر می فرماید: «انک میت و انّهم میتون؛ محققاً تو میمیری و آنان نیز خواهند مرد، به خلاف امام زمان که زنده است».
و آنکه از نظرها غایب می باشد معنایش این نیست که از زندگی در این جهان مادّی نیز برخوردار نیست. بلکه معنایش این است که دیگران او را نمی شناسند بنابراین روشن شد که حیات کنونی ائمه اطهار«علیهم السلام» حیات روحی است ولی باید توجّه داشت که شعاع حیات روحی آنان بسیار وسیع و گسترده است.

« بخش پاسخ به سؤالات »

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی