محمد صلی الله علیه و آله / پس از بعثت / ازدواج های رسول الله

پرسشپاسخ
ازدواج های پیامبر چگونه بوده است؟زنان پیامبر جز عایشه، در موقع ازدواج با پیامبر بیوه بوده و بیشتر آنها دوران جوانی و نشاطشان گذشته بود ازدواج پیامبر با میمونه هم به این مطلب منافات ندارد زیرا میمونه شانزده ساله بوده و معلوم نیست که او بیوه بوده یا خیر.
بنابراین، ممکن است وی در موقع ازدواج بیوه بوده است به هر تقدیر بیشتر زنان پیامبر دوران جوانی و نشاطشان گذشته بود.

« بخش پاسخ به سؤالات »
ازدواج پیامبر با جویریه چه حکمتی داشت؟همانگونه که در نشریه مطالعه فرمودید نتیجه ازدواج پیامبر با جویریه آزادی اسیران بسیاری از بنی المطلق بطور طبیعی بود. ممکن است گفته شود پیامبر می توانست بدون ازدواج و با یک دستور به مسلمانان اسرای آنان را آزاد سازد پاسخ این است که برای یک رهبر صحیح نیست که برای پیشرفت اهداف خویش همواره دستور دهد و از طریق فرمان دادن و امر کردن به خواسته های خویش برسد چه این که اولاً نوعی تحمیل است و ثانیاً ممکن است عمل کردن مسلمانان به فرمان پیامبر همراه با منت باشد ولی با این ترتیب که با زنی یا دختری از یک قبیله ازدواج کند و به برکت این ازدواج دهها اسیر آزاد شوند این هدف بطور طبیعی برآورده شده و مسلمانان با افتخار آن اسراء را آزاد می کنند.

« بخش پاسخ به سؤالات »
چرا رسول الله«صلی الله علیه وآله» با عایشه ازدواج کرد؟ازدواج رسول الله«صلی الله علیه وآله» با عایشه، و به طور کلی برخی از ازدواج های آن حضرت به خاطر مصالح اجتماعی و سیاسی بوده است. روابط فامیلی و قومی در میان جامعه عرب آن زمان خیلی قوی و محکم بودن است. به عنوان مثال داماد یکی از افراد قبیله ای به منزله داماد آن قبیله شمرده می شد؛ از این رو ازدواج رسول الله«صلی الله علیه وآله» با برخی از همسران خود با در نظر داشتن این نسبت رایج در میان قوم خود بوده است تا از این طریق به تثبیت موقعیت خویش و ترویج دعوت آسمانی خود بپردازد.
این ازدواج ها مانع توطئه ها و کار شکنی ها می شد یا لااقل آن را کمی می کرد و زمینه مساعدتری را برای طرح دعوت و ابلاغ پیام الهی فراهم می آورد.

« بخش پاسخ به سؤالات »
ماجرای ازدواج رسول گرامی اسلام با زینب، همسر سابق زید و پسر خوانده آن حضرت چه بود؟زینب دختر جهش که عمه زاده ی رسول خدا بود بنا به خواستگاری پیامبر«صلی الله علیه وآله» به همسری زید بن حارثه که غلام آزاد شده و پسر خوانده ی حضرت محمد«صلی الله علیه وآله» بود درآمد زینب نخست به علت برتری قبیله ای و طایفه ای میل نشان نداد ولی پس از آنکه آیه ای آمد به مضمون این که هیچ زن و مرد مسلمان در برابر حکم خدا و رسولش نمی توانند سرپیچی کنند در برابر دستور پیغمبر«صلی الله علیه وآله» تسلیم گشت و زن زیدبن حارثه گردید مثل این که بی میلی و عدم رغبت زینب با این ازدواج به عذر این که از خانواده شریفی است کانون خانوادگی زید را همچنان سردر و بی رونق کرده بود تا بالاخره زید پیش پیغمبر«صلی الله علیه وآله»آمد و آن حضرت را از تصمیم خود آگاه ساخت پیامبر«صلی الله علیه وآله» در پاسخ زید چنین فرمود برو از زن خود نیک نگهداری کن و از خدا درباره ی طلاق او بترس(... «امسک علیک زوجک واتق الله ...»(1) ولی زید هر نحو بود زینب را طلاق داد و گویا این پیش آمد به خاطر این بود که زمینه ی تشریع حکمی فراهم گردد و آن این که با زن پسر خوانده ی خود قرار داده بود اگر چه پسر واقعی او نبود ولی پیامبر«صلی الله علیه وآله» از لحاظ این که این عمل در خارج به نظر مردم نادان انعکاس بدی دارد و با آن عمل مورد اشکال تراشی مردم قرار می گیرد و زبان طعن به حضرتش می گشایند جراءت اقدام را نداشت تا این که خداوند در آیه شریفه به طور صریح مطلب را برملاء ساخت قرآن داستان را چنین بازگو می کند هنگامی که تو زید که مورد احسان و لطف و انعام خدا و تو قرار گرفته بود گفتی که برو از زن خویش نگهداری کن و درباره ی تصمیم طلاق او از خدا بترس ولی در دل تو این معنی بود و از اراده ی خدا آگاه بودی که بالاخره زید زینب را طلاق می دهد و خداوند در این زمینه حکمی را پیاده می فرماید(و آن جایز بودن ازدواج با همسر سابق پسر خوانده می باشد) ولی تو از ترس مردم و بیم و اشکال تراشی و عیب جویی آنان اظهار مطلب را نمی کردی ولی وقتی که زید همسر خود را طلاق داد و بهره ای که می بایست از او بگیرد گرفت به همسری تو در آوردیم تا مسلمانان درباره زنهای پسر خوانده هایشان به زحمت و مشقت نیفتند و با طیب خاطر و بدون احساس قبح بتوانند با آنها ازدواج کنند و این امری است که خداوند دستور داده و آن را مصلحت می داند.(2)
با این توضیح روشن شد که داستانی که برخی از مفسران در شأن نزول آیه آورده اند که پیامبر«صلی الله علیه وآله» وارد خانه ی زید شد و چشمش به زینب افتاد و محبت او در دل پیامبر جای گرفت هیچ صحت ندارد و با عصمت آن حضرت و تقوای سرشار آن گرامی ناسازگار است و این کار را اگر یک انسان عادی که معروف به تقوی است انجام دهد از چشمها ساقط می شود چه رسد به پیامبر که رهبر امت است داستان مذکور از چند جهت دارای نقاط ضعف است:
1. پیامبر چگونه بدون اطلاع وارد منزل زینب شود تا چشمش به وی در آن حال بیفتد با این که تعلیم داخل نشدن در خانه ی غیر را جز با اذن و اعلام، خودش آورده است.
2. بر فرض نگاه پیامبر به زینب افتاده نباید از آن نگاه فریفته حسن و جمال وی شود زیرا قدرت ایمان پیامبر و نیروی عصمت ولی بر این گونه مسایل که مقتضای احساسات بشری است غالب و چیره است.
3. بر فرض با یک نگاه محبت وی در دلش جایگزین شد و از جمال زینب وی را خوش آمد نباید آن را در برابر زینب که دارای شوهر است با گفتن سبحان الله خالق نور ابراز نماید.
4. ظاهر آیه ی شریفه این است که پیامبر«صلی الله علیه وآله» را عتاب می کند که چرا به زید در موردی که پیشنهاد طلاق می کند می گویی: زوجه ی خویش را همچنان نگاهدار و این با آن داستان به کیفیت مذکور هیچ وجه سازش ندارد بر این اساس یاد آور می شویم که داستان مذکور به هیچ وجه واقعیت ندارد و مقام پیامبر والاتر و ارجمندتر از این است که آن کار از آن گرامی سر بزند.

« بخش پاسخ به سؤالات »
1) سوره احزاب آیه، 36.
2) المیزان جلد 16، ص 340الی 346.

logo new موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی