اسلام

نوشته شده توسط Super User. ارسال شده در روش های تربیتی

پرسش	پاسخ
ریاضتهایی که در مکاتیب غیر اسلامی وجود دارد و باعث تواناییهایی در انسان می شود، چه حکمی دارد؟	رستگاری و سعادت و تکامل انسان، تنها در انجام وظایف دینی است تزکیه نفس و پاکسازی روح از آلودگیها و رذایل اخلاقی نیز در پرتو تعلیمات و رهنمودهای ارزشمند پیامبر اسلام و امامان معصوم«علیهم السلام» میسر می باشد و تقویت اراده و تمرکز قوا و ریاضت شرعی همانا به وسیله انجام وظایف دینی تحقق می پذیرد. انسانی که به طور دقیق و پیگیر به دستورات دینی عمل کند و در طریق بندگی و عبودیت خداوند مجاهدت نماید، به مقامی والا و درجات عالی نایل خواهد شد، به اندازه ای که قدرت تصرف در کائنات را هم پیدا خواهد کرد. ریاضتهای غیر شرعی مطلوب شرع نیست و اگر انسان به وسیله آن تواناییهایی کسب کند و قدرتهای روحی به دست آورد، مانند آنچه مرتاضان هندی انجام می دهند، مطلوب خداوند نیست و قرب به او را به همراه ندارد. بسیاری از بزرگان بوده اند که با عمل کردن دقیق به اسلام و تهذیب اخلاق و تزکیه نفس در قلمرو دینی و با استفاده از تعلیمات امامان معصوم«علیهم السلام» اهل کرامت بوده اند. نمونه آن مرحوم حاج شیخ جواد آقا تهرانی«رحمه الله» بود، که کتاب ایشان آیین زندگی و درسهای اخلاقی بسیار مفید و راه گشاست. خلاصه اینکه سیر و سلوک و تربیت نفس و کسب مراحل برتر در اسلام و زندگی امامان«علیهم السلام» وجود دارد. با این تفاوت که در اسلام ناب کشف و شهود و کسب قدرت مقصد نیست. مؤمن به اطاعت می اندیشد و اگر به قدرتی رسید، اسیر قدرت خویش است، نه اسیر آن. که همانا تفسیر عزت در مؤمن همین است. خداوند نیز قول داده است که انسان را با اطاعت به مقامات برساند، اما هدف همان اطاعت است. در حدیث قدسی آمده است«بنده من!مرا اطاعت کن ، تا تو را مثلی از خویش قرار دهم، تا با چشمی فراتر بینی و با گوشی دیگر بشنوی و...» آری کسی که گندم می کارد، کاه هم بدست می آورد. اطاعت برای قرب است، اما ثواب هم می آید. و زیانکار کسی است که فقط ثواب یا آثار را بخواهد. در داستان زیبایی آمده است که امام صادق«علیه السلام» مرتاضی را دیدند که کارهای عجیب می کند و اخبار شگفتی می دهد. آن حضرت اسلام را بر او عرضه کردند و او ایمان آورد. فردای آن روز به امام«علیه السلام» عرض کرد.«آقا آن قدرتها رفت». امام صادق«علیه السلام» فرمودند:«آنچه آمده (ایمان) بهتر از آن چیزی است که رفت». در سیر و سلوک صحیح در دین سه عامل رشد وجود دارد: 1. هدایت: حرکت ذهنی و قلبی مؤمن، که به وسیله مربی انجام می شود. 2. شکر: به کارگیری نعمتها، که کار طالب است. 3. بلاء: که کار رب و پروردگار است. این ابتلاء است که به انکسار و اتصال به حق می انجامد؛ برخلاف ریاضت که توقع و غرور می آورد. بلاء درون را جراحی می کند و بیماری به گونه ای ریشه ای درمان می شود. « بخش پاسخ به سؤالات »
چگونه می توان از دروغ و غیبت خودداری کرد؟	این دو گناه ویژگی خاصی ندارند. دوری از تمامی گناهان به تقوا نیاز دارد و تقوا مقدماتی همچون ایمان قوی و معرفت وسیع را می طلبد. اما در مورد این دو گناه، آگاه شدن از آثار سخت و رسواگر آن در دنیا و آخرت خیلی مؤثر است. چه بسا خانواده ای که به خاطر یک دروغ از هم پاشیده می شود و آبروها ریخته می شود. چه دوستیهایی که با غیبت از هم گسسته می شود و آثار آخرتی آن شدیدتر است، چرا که تمامی اعمال نابود می شود و به کسی که مورد غیبت قرار گرفته داده می شود. اما اصل سازنده و عمومی همانا عشق و علاقه به خداست. کسی که محبوب را شناخته و او را دوست دارد، همیشه دچار یک دلهره درونی است که نکند با کاری، او را از خود برنجاند در این صورت گناه تنفرانگیز می شود و بر فرض آلودگی ، آدمی به سرعت به دنبال اصلاح و جبران و استغفار بر می آید و پیوسته به عوامل کنترل کننده می اندیشد و به فرهنگ سازندگی، یعنی رهنمودهای قرآن و روایی مراجعه می کند. براساس روایات سهم جهنمی کردن افراد، بیشتر از طریق زبان است. علی«علیه السلام» فرمود:«زبان عاقل پشت قلب او و زبان حمق مقدم بر قلب اوست. پس عاقل اول می سنجد و بعد سخن می گوید، لیکن احمق برعکس». « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا تجسس با هدف تربیت اسلامی! جایز است؟	تجسس در مراودات معمولی و معاشرتهای عادی جایز نیست. عامل این کنجکاویها گمان است و از همین رو در قرآن کریم قبل از نهی از تجسس، از گمان نهی شده است:«یا ایها الذین آمنوا اجتنبوا کثیراً من الظن... و لاتجسسوا؛(1) ای کسانی که ایمان آورده اید، از بسیاری از گمانها خودداری کنید و کنجکاوی در امور مردم ننمایید». در احادیث سازنده دینی به تغافل و ریزبینی نکردن در امور مردم امر شده است. البته تغافل به معنای غفلت نیست. ضمن اینکه کار مسؤولان جزایی و کیفری با ارتباطات عرفی مردم فرق می کند و حوزه متفاوتی دارد. « بخش پاسخ به سؤالات » 1) سوره حجرات، آیه 12.
آیا رهبانیت و عزلت مایه قرب خداوند می باشد؟	بی تردید در اسلام عزیز برای قرب به خداوند راهها و روشهایی بیان شده است، چرا که این مکتب می خواهد انسان را به کمال برساند و اگر روشمند نباشد، ناقص است. به همین خاطر در کلمات پیامبر«صلی الله علیه وآله» و ائمه اطهار«علیهم السلام» ابتداء و انتهای حرکتها روشن شده است. چنانکه فرموده اند:«اول العلم معرفة الجبار و آخره تفویض الامر الیه؛ اول دانش، شناخت خدا و پایان آن سپردن امر به خداست». اما در این زمینه راههایی خود ساخته از طرف مسلمانان و یا تحت تأثیر مکاتب دیگر ارائه شده که از متن اسلام نیست و با مخالفت شدید اولیای دین مواجه شده است. خلاصه اینکه هر طرح باروری اخلاق یا سیر و سلوک باید استناد داشته باشد. در مورد رهبانیت در سند اصیل مکتب، یعنی قرآن آمده است:«و رهبانیة ابتدعوها ما کتبناها علیهم(2)؛ رهبانیتی که ابداع کرده اند ما بر آنان مقرر نداشته بودیم». اما چنانکه گذشت، بینش جامع اسلام برای حرکت معنوی مؤمن جریانی را پیش بینی نموده است که در آن به جای عزلت، تفکر و خلوت با خویش پیشنهاد شده است. این ساعات خلوت برای اندیشه و تأمل گاه در دل شب یا در فضاهای کم جمعیت میسر می شود و گاه در شلوغ ترین مکانها نیز امکان پذیر است. انسان باید قواعد این حرکت را بیاموزد. در احادیث آمده است که ابتدای عبادت صمت و سکوت است. هنگامی که چنین خلوتی را با خویش داشتیم، معبودهای خود را مرور می کنیم و صفات برجسته آنان را مقایسه می کنیم و به انتخاب می رسیم. خداوند هم می داند(علیم)، هم می تواند(قدیر)، هم بخشنده است (رحمان)، هم بخلی ندارد(رحیم) اما بت ها و معبودهای دیگر جز فقر و نیاز چیزی ندارند. این تفکر و مقایسه به انتخاب آگاهانه و عاشقانه می انجامد و این چنین سالک قرب خداوند را می طلبد. « بخش پاسخ به سؤالات » 2) سوره حدید، آیه 27.
تربیت پدر و مادر تا چه اندازه در آینده ی کودک مؤثّر است؟	روح انسان از نظر اثر پذیری از عوامل مختلف بسیار حساس است و این مسأله در روان شناسی مورد توجه و شایان اهمیّت است یکی از عواملی که در روح آدمی مؤثّر است مسأله ی وراثت است که حالات و صفات پدر و مادر یا اجداد توسط زنها به فرزند انتقال می یابد و بدین گونه فرزند وارث خصلتها و صفاتی از پدر و مادر یا اجداد می گردد عامل دیگری که در این جهت نقش مهمی را ایفاء می کند محیط خانواده و اجتماع است روان کودک در محیط خانه و پس از آن که با آنها مربوط می شود رنگ می گیرد و تمام این مسائل در سازندگی و سرنوشت وی در آینده اثر می گذارد. از مدرسه که بیرون آمد تماس با افراد و مطالعه ی کتاب و سینما و رادیو و تلویزیون تمام از عوامل تربیت است که اگر در مسیری صحیح بکار افتد نقش سازنده ی آن بسیار عمیق و درست خواهد بود. عامل دیگری که می توان آنرا اساسی ترین عامل دانست تربیت خانوادگی و مراقبت پدر و مادر در طرز پرورش کودک است که سهم بزرگی را در آینده ی کودک به عهده دارد. دقّت و مراقبت پدر و مادر در پرورش کودک خویش می تواند تا حدود بسیاری کودک را از نظر تأثیر عوامل فساد در خارج مصونیت بخشد و این بستگی به عمق تربیت خانوادگی و ریشه دار بودن آن و چگونگی تربیت دارد. آیات و روایاتی که صریحاً به پدر و مادر امور تربیتی را تکلیف می کنند، نشان از اهمیّت انکارناپذیر دارد انتخاب همسر شایسته، رعایت آداب شیر دادن، انتخاب نام خوب، دستور برای نماز در سنّ هفت سالگی و مواخذه کردن به خاطر نماز آموزش عقاید که امام صادق«علیه السلام» فرموده اند. احادیث ما را بیاموزید قبل از آنکه فرق گمراه پیش بگیرند. همه و همه اهمیّت چنین امری را روشن می نمایند. کتب خوبی در این باره داریم که باید مراجعه شود. از نویسندگانی چون دکتر علی قائمی، فلسفی، دکتر افروز و... . « بخش پاسخ به سؤالات »
چرا هر چه ایمان انسان بیشتر باشد، دچار بلاء و ابتلاء بیشتری می شود؟	این سؤال مثل آن می ماند که کسی بگوید چرا وقتی وزنه برادر توان بیشتری دارد، به وزن هالتر(3) او می افزایند! خوب این روشن است که در این حرکت او ورزیده تر شده و رکورد جدیدی به دست می آید. در حقیقت بلا و امتحان، نشان توجّه خدا به مؤمن است(4). وإِلّا درباره عدّه ای در قرآن می فرماید: «ذَرْهم یَاْکلوا و یتمتعواللَّه کالا نعام؛(5) ای پیامبر آنان را رها کن! تا بخورند و بهره ببرند، همانند چارپایان.» به هر صورت بلاء مرحله ای از سیر و سلوک مؤمن و تربیت الهی اوست و دو خاصیّت دارد: 1. نقطه ضعف را بر او آشکار می کند؛ 2. او را از شرکها جدا کرده و ناتوانی تکیه گاههای دیگر را تجربه می کند و به توحید و اتکال خالصانه به حق می رساند. بلاء و امتحان مثل کوره ایست که شی ءِ را تافته می کند و ناخالصی اش را می گیرد. این امتحان در 5 چیز تصویر شده است. «لنبلوّنکم...؛ حتماً شما را می آزمائیم.» با چیزی از: 1. ترس؛ 2. گرسنگی؛ 3. نقص اموال؛ 4. نقص جانی؛ 5. ثمرات و میوه های زندگی(6). « بخش پاسخ به سؤالات » 3) وسیله ای که وزنه برداران آن را باید بلند کنند. 4) در حدیثی نیز آمده است که بلاء برای دوستی است.(اصول کافی) 5) ترکیب دو آیه، سوره حجر، آیه 3 و سوره محمّد«صلی الله علیه وآله»، آیه 12. 6) سوره بقره، مفاد آیه 155.

بعدی