نماز / نماز جمعه و جماعت و مسافر

نوشته شده توسط Super User. ارسال شده در عبادات

پرسش	پاسخ
اگر نمازگزار دربین خطبه برای وضو بلند شود، چه حکمی دارد؟	چنانچه کسی در خطبه نماز جمعه برای وضو یا غیر بلند شود، نماز جمعه اش صحیح است و اشکال پیدا نمی کند. « بخش پاسخ به سؤالات »
اوّلین نماز جمعه در ایران در چه تاریخی انجام شد؟	اوّلین نماز جمعه در سال 1358 به امامت آیت اللّه طالقانی«رحمه الله» و به امر حضرت امام«رحمه الله» در دانشگاه تهران اقامه شد. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا نماز عیدین را به جماعت می توان خواند؟	در مسائلی که از امام سؤال شده و ایشان پاسخ فرمودند - و در برخی رساله های توضیح المسائل چاپ شده - چنین آمده است: احتیاط واجب آن است که آن را (نمازعیدین) به جماعت نخوانند؛ مگر به قصد رجاء. بلی اگر فقیه عادل آن را اقامه کند، جماعت خواندن با او مانعی ندارد. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا نماز جمعه بر زن واجب است؟	نماز جمعه بر زن واجب نیست؛ البته چنانچه زن هم با مراعات مسائل مذکور در نماز جمعه شرکت کند، صحیح خواهد بود؛ ولی اگر بتواند تقوی و عفاف را مراعات کند، شرکت وی پسندیده است. « بخش پاسخ به سؤالات »
کسی که به خطبه نرسد ولی به نماز جمعه برسد چه حکمی دارد؟	کسی که به خطبه های نماز جمعه نرسد و به نماز جمعه رسد و آن را انجام دهد، نمازش صحیح است و اشکالی ندارد. « بخش پاسخ به سؤالات »
نماز جمعه مسافر، چه حکمی دارد؟	کسی که از محل وی تا جای برگزاری نماز جمعه بیش از مسافت شرعی است و مسافر است، نماز جمعه بر وی واجب نیست؛ ولی چنانچه نماز جمعه بخواند به نظر حضرت امام خمینی«رحمه الله» و برخی مراجع دیگر، نمازش صحیح است و به جای ظهر محسوب می شود. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا در حین خطبه امام جمعه می توان به اطراف نگاه کرد؟	گوش دادن به خطبه نماز جمعه لازم است، ولی نگاه کردن به اطراف اشکالی ندارد. « بخش پاسخ به سؤالات »
چرا با وجود تأکید و سفارش قرآن، نماز جمعه در میان ما چندان رواج ندارد؟	ما در یاد گرفتن احکام و قوانین شریعت باید به مجتهدین عظام که اهل خبره هستند و در فهم احکام تخصص دارند مراجعه نماییم. آنان نیز هر چه از قرآن و احادیث استفاده نمودند در اختیار ما قرار می دهند و هرگز از روی هوا و هوس فتوا نمی دهند؛ مثلاً در مورد نماز جمعه گرچه آیات و روایات بر وجوبش دلالت دارند، لیکن از احادیث استفاده می شود که خواندن نماز جمعه یکی از شؤون شخصی امام می باشد؛بنابر این اگر امام حاضر باشد، نماز جمعه را یاد خودش می خواند یا کسی را برای امامت تعیین می فرماید، لیکن در عصر غیبت مردم مکلف نیستند نماز جمعه را برپا دارند. آیه ای که مربوط به نماز جمعه است، بیش از این دلالت ندارد که: «ای مسلمانان اگر نماز جمعه برپا شد شما شرکت نمایید». آیه می فرماید: اگر نماز منعقد شد شرکت کنید؛ ولی نمی فرماید که خودتان آن را تأسیس نمایید و راجع به شرایط آن صحبت نمی کند، شرایطش را از احادیث استفاده می کنیم؛ مثل اینکه اگر مدیر دبیرستانی گفت: وقتی امتحانات شروع شد، همه شما باید در جلسه امتحان شرکت نمایید؛ در این صورت وظیفه دانش آموزان بیش از این نیست که اگر جلسه امتحان تشکیل شده، در آن شرکت نمایند؛ لیکن وظیفه ندارند خود جلسات امتحان را تشکیل دهند؛ زیرا تأسیس جلسات وظیفه مدیر دبیرستان و دبیران است. به هر حال در مورد وظایف و عبادات ما ناچاریم از احادیث و قرآن پیروی کنیم. البته در مورد نماز جمعه نظرهای مختلفی برای فقها و مراجع تقلید بوده و هست و هرکسی باید در این مسأله به فتوا و رأی مرجع تقلید خود عمل نماید. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا در هنگام خطبه نماز جمعه می توان صحبت کرد؟	در نماز جمعه لازم است به خطبه گوش فرا داد، و اگر گفت و گو موجب شود که به خطبه گوش ندهند، نباید سخن بگویند. « بخش پاسخ به سؤالات »
در صورت اعتقاد نداشتن به امام جمعه می توان از شرکت در آن خودداری کرد؟	نماز جمعه از اهمیّت بسیاری برخوردار است. و تا حدّ ممکن باید در نماز جمعه حاضر شد، و عدم اعتقاد به امام جمعه نباید مانع از حضور شود. نهایت این که اگر از ابتدا در عدالت امام جماعت یا جمعه شک داشته باشد، نمازش را اعاده کند. اما اگر امام جمعه را نخست عادل می دانسته سپس در عدالت او شک کند، اقتدا جایز، و نمازش صحیح است. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا استفاده از وسایل موسیقی در مسجد جایز است؟	در مورد موسیقی، مسلمانان باید به فتوای مرجع تقلید خود، عمل کنند. همان طور که می دانیم، رأی و فتوای مراجع در این باره یکسان نیست. « بخش پاسخ به سؤالات »
با توجّه به برنامه کار در کشورهای غربی، آیا می توان نماز جمعه را در جمعه شب، یا موقعی از روز یکشنبه که مردم بیکار هستند، برگزار کرد؟	نماز جمعه مانند سایر دستورات اسلامی که وقت معین دارد، باید در همان موقع، یعنی فقط روز جمعه پس از ظهر شرعی به جا آورده شود و در جمعه شب، یا روز یکشنبه و یا هر زمان دیگری نمی توان آن را به جا آورد. « بخش پاسخ به سؤالات »
اگر شخصی به رکعت دوّم نماز جمعه رسید، چه حکمی دارد؟	اگر شخصی به رکعت دوّم نماز جمعه رسید و اقتداء کرد، رکعت دوّم را باید خودش به جا آورد و بنابر فتوای آیت الله العظمی فاضل لنکرانی مستحب است، احتیاطاً نماز ظهر را هم بخواند. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا بعد از نماز جمعه می توان اذان گفت؟	در نماز جمعه فقط یک اذان کافی است و اذان دوّم(در صورتی که اذان اوّل پیش از خطبه، به قصد نماز باشد) بدعت است و حرام و اگر به قصد اعلان باشد، اذان پس از خطبه اذان اوّل محسوب می شود و گاهی از این، تعبیر به اذان سوم هم می شود. « بخش پاسخ به سؤالات »
انسانی که ناشنوا است و خطبه ها را نمی شنود، آیا نمازش صحیح است؟	کسی که گوشش سنگین است و خطبه ها را نمی شنود، اگر نماز جمعه را با شرائط آن انجام دهد، نمازش صحیح است و به جای نماز ظهر محسوب می شود. « بخش پاسخ به سؤالات »
اگر در حال خطبه، وضوی شخص باطل شود چه حکمی دارد؟	در حال خطبه بر مستمعین لازم نیست دارای وضو باشند، بلکه بهتر است با وضو باشند. بنابراین کسی که در حال شنیدن خطبه وضویش باطل شده است، باید پس از اتمام خطبه برای نماز جمعه وضو بگیرد. « بخش پاسخ به سؤالات »
شرایط امام جمعه چیست؟	امام جمعه باید شرایط امام جماعت را داشته باشد چون نماز جمعه، نمازجماعت خاصّی است؛ اضافه بر آن چون امام جمعه خطبه می خواند و در خطبه ها مسائلی را برای نمازگزاران مطرح می کند، باید در مورد آن مسائل آگاهی داشته باشد و لازم نیست که امام جمعه از تمام نمازگزاران از نظر علمی اعلم باشد، بلکه آنچه لازم است این است که شرایط در او جمع باشد و درباره شرایط امام جماعت و خصوصیّات نمازجمعه باید به رساله مرجع تقلید خود مراجعه کرد. « بخش پاسخ به سؤالات »
حکم نماز جمعه چیست؟	فقهای شیعه درباره نماز جمعه فتاوای مختلفی داشته و دارند که به آنها اشاره می شود: 1. وجوب تعیینی که حتماً باید به جای نماز ظهر، نماز جمعه خوانده شود. 2. وجوب تعیینی در صورتی که نماز جمعه اقامه شود. 3. وجوب تخییری؛ یعنی شخص مخیر است بین اینکه نماز ظهر بخواند، یا نماز جمعه. 4. می تواند نماز جمعه را بخواند، ولی احتیاطاً باید نماز ظهر را هم بخواند. 5. اصلاً در زمان غیبت امام زمان«علیه السلام» نباید نماز جمعه اقامه شود. طبیعی است که وظیفه هر مسلمانانی، عمل به فتوای مرجع تقلید خود است. « بخش پاسخ به سؤالات »
چرا امام جمعه هنگام خطبه اسحله به دست می گیرد؟	ممکن است دلیل اینکه امام جمعه باید موقع خطبه اسلحه بردارد، این باشد که نماز جمعه یک نماز عبادی - سیاسی است، و امام جمعه از آن نظر که امام و رهبر نمازگزاران یا منصوب از ناحیه رهبر است، در نماز مسلح می شود و اسلحه به همراه برمی دارد، تا هم آمادگی خود و نمازگزاران را برای پاسداری از حریم اسلام اعلان نماید، و هم آنکه رعب و دلهره در دل های دشمنان ایجاد نماید. « بخش پاسخ به سؤالات »
در نماز جمعه حداقل چند نمازگزار باید، حضور رسانند؟	در مورد حداقل افرادی که نماز جمعه با آن تشکیل می شود، حضرت امام«قدس سره» در رسالة تحریرالوسیله می فرمایند: اقل عددی که نماز جمعه با آن منعقد می شود، پنج نفر است که یکی از آنها امام است. بنابراین اگر در نماز جمعه چهار نفر به امام اقتدا نمایند، نماز جمعه آنان صحیح است. « بخش پاسخ به سؤالات »
نماز جمعه ای که فوت شده است چه حکمی دارد؟	نماز جمعه ای که فوت شود قضا ندارد و باید به جای جمعه نماز ظهر بخواند، و چنانچه وقت ظهر هم گذاشته باشد، باید قضای نماز ظهر را به جا آورد. « بخش پاسخ به سؤالات »
شخصی که شغلش مسافرت است اگر ده روز به محل کار نرود بعد از ده روز تکلیف او چیست؟	کسی که شغلش مسافرت است و یا مسافرت مقدّمه شغل اوست اگر ده روز یا بیشتر در وطن خود بماند - چه از اوّل قصد ماندن ده روز را داشته باشد و چه بدون قصد بماند - باید سفر اوّلی که بعد از ده روز می رود، نماز را شکسته بخواند. و اگر در غیر وطن خود نیز ده روز بماند، همین حکم را دارد. « بخش پاسخ به سؤالات »
در چه صورتی می توان قصد اقامه کرد؟	برای قصد اقامه، باید یقین به اقامه ده روز کامل وجود داشته باشد. « بخش پاسخ به سؤالات »
اگر کسی خانه خود را در وطن خود بفروشد آیا همچنان آنجا وطن او به شمار می رود؟	فروختن خانه و اموال سبب نمی شود که انسان از وطن خود اعراض کند، بلکه خروج از وطن نیاز به اعراض دارد. همچنین شرط اتّخاذ وطن، این نیست که خانه ای بخرد بلکه اگر برای سکنی خانه ای هم از خود نداشته باشد و قصد وطن بودن کند، آنجا وطن او خواهد شد. « بخش پاسخ به سؤالات »
وطن انسان چگونه تحقق پیدا می کند؟	به نظر حضرت امام«رحمه الله» وطن عبارت است از مکانی که انسان آن را برای همیشه مسکن و مقر خویش برگزیده باشد. بنابراین، محلی که انسان برای همیشه تصمیم ماندن و زندگی در آن را نداشته باشد، وطن انسان به شمار نمی رود و احکام وطن بر آن مترتب نمی شود البتّه لازم نیست که انسان از روی میل و رغبت آن را برگزیند، بلکه اگر از روی ناچاری ناگزیر از انتخاب وطنی شود، باز وطن او خواهد بود. « بخش پاسخ به سؤالات »
فرسخ شرعی چقدر است؟	هر فرسخ شرعی پنج کیلو متر و 625 متر و هشت فرسخ شرعی حدود 45 کیلومتر است. بنابراین، کسی که مجموع رفت و برگشت او هشت فرسخ باشد - به شرط اینکه رفتن او کمتر از چهار فرسخ نباشد - باید نماز را شکسته بخواند. « بخش پاسخ به سؤالات »
منظور از قصد اقامه چیست؟	منظور از قصد اقامه ده روز این است که شخص مسافر پس از این که وارد محلی شود که وطنش نیست، چنانچه بخواهد ده روز کامل را در آنجا بماند، مسافرتش قطع شده، باید نماز را تمام بخواند. « بخش پاسخ به سؤالات »
کسی که از روستا به شهر مهاجرت کرده است، نماز او و فرزندانش در روستا چه حکمی دارد؟	چنانچه شخصی شهر را به عنوان وطن دایمی برگزیند و از وطن اوّلی خود(روستا) نیز اعراض نکند و مدّتی را برای کشاورزی و یا کاری دیگر به آنجا برود، نماز او در هر دو جا تمام است. و امّا فرزندان آن شخص تنها در وطن جدید(شهری که محل تولّدشان هست) تا از خود اختیار و استقلالی پیدا نکرده اند، تابع پدر و مادر هستند؛ لکن در وطن اوّلی پدر و مادرشان(روستا) باید نماز را شکسته بخوانند مگر این که قصد اقامه ده روز بکنند. و امّا فرزندانی که آنها هم در روستا زندگی می کرده اند تا زمانی که استقلال نیافته اند در حکم پدر و مادر هستند. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا کسی که از ابتدا قصد دارد از محل قصد اقامت به اطراف برود، قصد برایش محقق می شود؟	به نظر حضرت امام«رحمه الله» کسی که در جایی می خواهد قصد ده روز کند اگر از ابتدا در نظر دارد که بیشتر از دو ساعت از حدّ ترخص خارج شود، چنین کسی نمی تواند قصد ده روز کند. بنابراین نماز او شکسته و روزه او ناتمام است. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا مأموم می تواند حمد و سوره را بخواند؟	در غیر نماز ظهر و عصر که امام سوره ی حمد و توحید را می خواند و مأموم نمی شنود، مستحب است حمد و سوره را آهسته بخواند و در نماز ظهر و عصر که امام حمد و سوره را آهسته می خواند؛ بنابر احتیاط، مأموم نباید حمد و سوره را بخواند و مستحب است به جای آن ذکر بگوید. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا وجود افراد بی وضو در صفوف جماعت، خللی به نماز دیگران وارد می سازد یا نه؟	ملاک در نماز جماعت، مقدار اتصالی است که از ناحیه ی شرع معین شده است. اگر این اتصال در صورت وجود افراد بی وضو هم حاصل شود، خللی به نماز دیگران وارد نمی سازد؛ امّا اگر وجود آنان، موجب عدم اتصال صفوف جماعت گردد، نماز دیگران مشکل پدیدا می کند. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا شرکت زنان در نماز جمعه واجب است؟	خیر، اساساً وجوب نماز جمعه در زمان غیبت امام زمان«عج» به نحو وجوب تخییری است و آن چه در حدیث آمده که هر کس سه جمعه ی متوالی، نمازجمعه را ترک کند منافق است؛ اوّلاً: مربوط به زمان حضور امام معصوم«علیهم السلام» است، و ثانیاً؛مخاطب حدیث مردان هستند نه زنان، مگر این که در زمان غیبت، شرایط به گونه ای باشد که ولی امر مسلمانان، حضور در نماز جمعه را برای همگان ضروری بداند و عدم شرکت در نماز، تخلّف از حکم ایشان محسوب شود که در این صورت، بین مرد و زن تفاوتی وجود ندارد و هر دو ملزم به شرکت در نماز جمعه هستند. « بخش پاسخ به سؤالات »
شخصی که بعد از ظهر مسافرت می کند و روزه دار است حکمش چیست؟	شخص روزه داری که از وطنش یا جایی که ده روز قصد ماندن دارد بعد از ظهر مسافرت کند، روزه آن صحیح است و تا مغرب باید روزه اش را به پایان برساند. و چنانچه مسافر قبل از ظهر به وطنش یا جایی که ده روز قصد ماندن دارد برسد و مفطری انجام نداده باشد، باید نیّت روزه کند و روزه او صحیح است. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا هر جا که نماز شکسته است، روزه هم باطل است؟	معمولاً کسی که وظیفه دارد در مسافرت نماز را شکسته بخواند، روزه را هم باید نگیرد؛ ولی در مواردی این دو از هم جدا می شوند. یکی از آن موارد جایی است که انسان روزه دار بعد از ظهر از وطنش خارج شود که باید به روزه ادامه دهد و افطار نکند؛ لیکن در مسافرت اگر شرایط نماز شکسته را دارد، باید نمازش را شکسته بخواند. « بخش پاسخ به سؤالات »
آیا در احکام وطن زن تابع مرد است؟	زن در مسأله انتخاب وطن تابع شوهر است. جایی را که شوهر به عنوان وطن پذیرفته، زن باید تبعیّت کند. « بخش پاسخ به سؤالات »
کیفیّت اقتدای کسی که در رکعت دوّم به بعد، به جماعت می رسد چگونه است؟	چنانچه در نماز چهار رکعتی وارد جماعت شویم و بخواهیم در رکعت دوّم، به امام جماعت اقتدا کنیم می توانیم تا موقعی که امام در رکوع است - مانند رکعت اوّل - به او اقتدا کنیم؛ به گونه ای که در رکوع به امام برسیم و امام که شروع به تشهد کرد ما احتیاطاً به حالت تجافی(نیم خیز)، قرار گرفته، تشهد را آهسته، می خوانیم و امام که برخاست ما نیز برمی خیزیم و در حالی که رکعت دوّم ما رکعت سوّم امام است، حمد را آهسته می خوانیم و اگر وقت داشته باشیم سوره را نیز می خوانیم و به رکوع می رویم و اگر وقت نداشتیم و احساس کردیم که رکوع امام را درک نخواهیم کرد، به حمد اکتفا می کنیم وبه رکوع می رویم و پس از خواندن دو سجده و تشهد، رکعت دوّم ما پایان می یابد، و نظر به این که امام جماعت رکعت سوّم را تمام کرده و برای رکعت چهارم و خواندن تسبیحات اربعه برمی خیزد، ما نیز باید برخیزیم و با خواندن تسبیحات اربعه(ولو یک مرتبه) به امام ملحق شویم. وقتی امام پس از دو سجده ی رکعت چهارم برای تشهد و سلام نشست، ما که رکعت چهارم را نخوانده ایم، احتیاطاً به حالت تجافی(نیم خیز) قرار می گیریم و تشهد را آهسته می خوانیم سلام نماز را نمی دهیم و امام که سلام داد، بلند می شویم و رکعت آخر خود را می خوانیم. و چنانچه بخواهیم در رکعت سوّم یا چهارم امام، در حالی که او مشغول خواندن تسبیحات است، اقتدا کرده، وارد جماعت شویم؛ یا باید به گونه ای اقتدا کنیم و وارد نماز شویم که تا امام ایستاده بتوانیم حداقل، حمد تنها را بخوانیم و اِلاّ بنابر احتیاط واجب باید صبر کنیم امام به رکوع برود آنگاه تکبیر گفته، در رکوع به امام برسیم؛ ولی اگر ما در حال قیام امام تکبیر بگوییم و حمد نخوانیم و با امام به رکوع برویم، نمازمان اشکال خواهد داشت. « بخش پاسخ به سؤالات »