عصمت آدم علیه السلام
| پرسش | پاسخ |
| چرا فرزندان آدم«علیه السلام» و حوا برای گناه آن دو، باید از بهشت بی بهره بمانند؟ | در پاسخ باید به چند نکته توجّه کرد: اوّل؛ کار حضرت آدم«علیه السلام» و حوا، گناه نبوده، بلکه ترک اَولی بوده است. دوّم؛ بهشتی که آن دو بزرگوار از آن رانده شدند، بهشت ابدی اخروی نبوده است؛ زیرا در بهشت ابدی شیطان و وسوسه هایش وجود ندارند. وقتی آدم«علیه السلام» - که مسجود فرشتگان بود و چنان شأنی والایی داشت - برای ترک اولی از بهشت رانده شد، حالِ فرزندان آن بزرگوار که به دلیل داشتن انتخاب و آزادی، در معرض وسوسه های شیطان و ارتکاب معاصی اند، معلوم است. سوّم؛ فرزندان آدم و حوا می توانند با فرمانبرداری از اوامر الهی و توبه از نافرمانی ها، شایستگی رفتن به بهشت ابدی را کسب کنند، یا در اثر کفر و سرکشی، این شایستگی را از دست دهند که در این صورت، محرومیّت آنان از بهشت و نعمتهایش در اثر کفر و سرکشی خود آنان خواهد بود. « بخش پاسخ به سؤالات » |
| آیا حضرت آدم«علیه السلام» با نزدیک شدن به درختی که از آن نهی شده بود، دچار معصیّت گردید؟ | با توجّه به آیه ای از قرآن کریم که می فرماید: «فتکونا من الظالمین»(1) و با توجّه به برخی آیات دیگر، منظور، ظلم به نفس است. یعنی نزدیک این درخت نشوید که در آن صورت به خود ظلم کرده اید. یعنی از بهشت بیرون شده و به زحمت و رنج زندگی دنیوی مادّی گرفتار خواهید شد. اکنون به آیاتی چند از سوره «طه» که در همین زمینه است توجّه فرمایید: «فقلنا یا آدم ان هذا عدو لک و لزوجک فلا یخرجنکما من الجنه فتشقی ان لک ان لاتجوع فیها و لاتعری و انک لاتظمؤا فیها و لا تضحی فاکلا منها فبذت...؛ پس گفتیم: ای آدم این(شیطان) دشمن تو و همسر توست. مبادا تو را از بهشت بیرون کند که به رنج و تعب خواهی افتاد. بی شک در بهشت گرسنگی نخواهی کشید و برهنه نخواهی شد و تشنه نخواهی گشت و از رنج حرارت آفتاب مصون خواهی بود». از این آیات استفاده می شود که نتیجه نزدیک شدن آدم به درخت مذکور و استفاده از آن، همین امور بوده است و ظلمی هم که در آیه ی پیش آمده، جز اینها چیزی نیست و معصیّت فرمان الهی نیست تا استحقاق مؤاخذه و کیفر الهی را به دنبال داشته باشد و این جز ترک اولی نخواهد بود. « بخش پاسخ به سؤالات » 1) سوره بقره، آیه 35. |
| آیا حضرت آدم«علیه السلام» با خوردن از میوه درخت ممنوعه گناه کرده و اگر چنین است، این امر چگونه عصمت و مقام نبوّت سازگار است؟ | براساس آنچه از آیات قرآن و احادیث استفاده می شود آنچه از حضرت آدم«علیه السلام» سرزده، گناه نبوده است؛ زیرا حضرت آدم«علیه السلام» قبل از اینکه وارد بهشت شود، از مقام والای خلافت اللهی و مسجودیت ملائکه برخوردار بوده و این مقامات با صدور گناه مناسبت نداشته است؛ بنابراین این توجیه هم که چون صدور این کار قبل از نبوّت حضرت آدم بوده اشکالی نداشته است قابل پذیرش نیست زیرا اوّلاً با توجّه به آنچه یادآوری شد صدرور گناه با مقام والایی که از حضرت آدم ترسیم شده به هیچ وجه سازگار نیست ثانیاً برهان عصمت همان گونه که دلالت بر عصمت بعد از نبوّت می کند، بر عصمت قبل از مقام نبوّت هم دلالت دارد. بر این اساس آنچه از تعبیرات که درباره شجره منهیه وارد شده است یا به همان توجیه کلّی که کار وی گناه نسبی و یا ترک اولی بوده است باید توجیه شود. و یا به بیان دیگر و آن اینکه نهی از نزدیک شدن حضرت آدم به درخت نهی ارشادی بوده است و مخالفت نهی ارشادی گناه نیست و گناه مخالف با نهی مولوی است. توضیح اینکه نهی بر دو قسم است: 1. نهی مولوی: که از ناحیه مولی به عبد صادر می شود چنین نهی جنبه تکلیفی دارد و براساس مولویت صادر می شود و مخالفت آن گناه و موجب استحقاق کیفر است و برهان عصمت انبیاء امکان وقوع چنین کاری را از پیامبران بزرگوار الهی نفی می کند. 2. نهی ارشادی: است نهی ارشادی جنبه ی ارشاد دارد مانند اینکه دکتر به مریض می گوید فلان چیز را نخور روشن است که مخالف دستور دکتر گناه نیست بلکه خاصیّت آن وقوع در مفسده یا زیانی است که ارتکاب عمل، آن را به دنبال دارد و در آیاتی که در داستان حضرت آدم آمده قرائنی وجود دارد که ارشادی بودن نهی را تأیید می کند و خوردن میوه درخت ممنوعه باعث آشکار شدن عورت آنها و خارج شدن از بهشت گردید. « بخش پاسخ به سؤالات » |
موسسه در راه حق، نشر و ترویج معارف اسلامی
English (UK) 
Persian (IR)